Encyclopedie van Noord Brabant

Anton van Oirschot (1985-1986)

Gepubliceerd op 20-10-2020

MARGARINE

betekenis & definitie

kunstboter: in oorsprong te danken aan Napoleon, die een houdbare boter moest hebben voor zijn troepen en die de roomboter te duur vond voor zijn enorme legermacht. De scheikundige Hippolyte Mège Mouriès. de uitvinder van het bruistablet. kreeg de opdracht een goed smeerbaar produkt te maken.

Hij mengde olie uit rundvet met al dan niet verzuurde ondermelk en noemde het produkt margarine naar het Griekse ..margarites". wat parel betekent, vanwege de parelachtige glans. In Nederland kocht Anton Jurgens uit Oss in 1870 het octrooi van de Fransen voor 60.000 gulden, hetzelfde deed Simon van de Bergh. eveneens uit Oss. bij de Engelsen. Er ontwikkelde zich een ware concurrentiestrijd tussen de beide fabrikanten en m 1875 brachten zij de eerste onverpakte margarine op de Nederlandse markt.In 1900 kwam Jurgens met het merk Lotus, in consumentenverpakking: Van den Bergh volgde met Vitello.

De firma Anton Jurgens werd in 1902 omgezet in de NV Anton Jurgens Margarinefabrieken. In 1928 verhuisde het bedrijf naar Rotterdam. De firma Van den Bergh richtte zich vooral op Engeland met zijn ..Blue Band", die sinds 1923 ook in Nederland te koop was. Het Blue-Bandmeisje op de verpakking, getekend door Rie Kramer, werd in Nederland een begrip. In 1924. de tijd van de grote bezuinigingen, kostte een kilo margarine ƒ 1.20. Er werd een uitgebreide promotiecampagne gevoerd met leuzen als ..Vrouwlief, wacht af... Blue Band gesmeerd op de boterham... of manlief het merken zal."

Na een enorme concurrentieslag besloten Jurgens en Van den Bergh in 1927 tot samenwerking en werd de Margarine Unie gevormd. In 1930 volgde een fusie met de Lever Brothers. Engelse zeepfabrikanten. en zo ontstond de multinational Unilcver. Men is dan al niet meer in Brabant gevestigd, doch in Rotterdam, waar Van den Bergh in 1891 al een fabriek begonnen was.

In 1936 werd de eerste vitamine toegevoegd (vitamine D) en begon men zich meer op de jeugd te richten: ..De jeugd moet sterk zijn. want de toekomst kan zwaar zijn. eet Blue Band." Wat die toekomst betreft had men zeker gelijk, daar de oorlog uitbrak en men geen goede grondstoffen meer kon krijgen. In 1943 werd dan ook met de fabricage gestopt, om in 1947 weer te worden hervat, nog wel beperkt tot 1950. toen de produktie weer als vanouds op gang kwam.

In de jaren zestig werd men zich cholesterol-bewust en concentreerde men zich tevens op de halvarine, Becel produkten e.d. In 1982 was de ontzet van het merk Blue Band wel iets gedaald: toch eet nog altijd 80% van de Nederlanders dagelijks margarine (zie ook: Van den Bergh en Jurgens).

Bron: Eindhovens dagblad. 18 mrt 1983. De Stem. 9 april 1983.