Activiteit die land op water verovert. Zo het droogleggen van meren, het uitvoeren van bedijkingen tot afsluiting en drooglegging van zeeboezems (Zuiderzeewerken), het inpolderen Aangesl. Ver.
Ledental Jaaromzet e.d.Melkverwerking Zuivelbond 71 17 000 750 000 000 kg melk Afzet van zuivelprodukten Frico 50 13 500 46 000 000 kg boter, kaas en melkpoeder 581 000 000 kg melk Kredietverlening aan coöperaties Zuivel-Bank in — ƒ 1132 000 000 op ledenrekening Produktie van gecondenseerde melk Condensfabriek 72 17500 220 000 000 kg melk Aankoop van grond- en hulpstoffen Aankoopverenigingen 10 8 000 230 000 000 kg kunstmest en veevoeder Afzet van zaaizaad en pootgoed Handelsvereniging voor zaaizaad en pootgoed 1 300 50 000 000 kg pootaardappelen 4 000 000 kg consumptieaardappelen 3 500 000 kg granen en zaden Veeafzet Veeafzet vereniging 5 000 120 000 dieren Kredietverlening aan boeren Boerenleenbanken 97 26 000 ƒ 76 000 000 voorschotten en debetsaldo’s Verzekering Verzekeringsfonds 777 — ƒ 290 000 000 verz. kap.
Boerenverzekeringsf onds 20 300 ƒ 150 000 000 verz. kap.
Produktie van stremsel en kleursel Stremsel- en kleurselfabriek 153 — 550 000 1 stremsel, kleursel en chloorcalcium Landbouwboekhouding Landbouwboekhouding —4 100 Afzet van eieren Eierhandel 77 5 200 35 000 000 st. eieren Exploitatie van werktuigen Landbouwwerktuigencoöperaties ii 900 7 500 ha Af zet van wol Wolfederatie — ii 400 100 000 kg wol Drogen van gras Grasdrogerijen 20 2 624 20 000 000 kg gras Kunstmatige inseminatie Bond van K.L-Verenigingen 17 8 000 125 000 koeien Produktie van suiker Fr.-Groningsche Beetwortelsuikerfabriek — 3 300 380 000 000 kg bieten van buitendijks land nadat dit voldoende is opgeslibd. Door droogmaking, zoals bijv. van de Grote War gaaster meer, is in Frl. vrij veel grond gewonnen, bemaling is dan noodzakelijk. Afsluiting van zeeboezems vóór de bodem voldoende is opgeslibd zal in Frl. bij de inpoldering van de Lauwerszee worden toegepast.
Verreweg de grootste betekenis voor Frl. had de inpoldering van buitendijks land. Na de aanleg van de eerste dijken bleven er nog slenken (Middelzee, Mameslenk o.a.) en buitendijks gebieden in Barradeel, Het Bildt en Z. van de Lauwerszee, die langzaam opslibden en daarna konden worden ingepolderd. Meestal zal de mens wel hebben geholpen om de aanwas te bevorderen. Tegenwoordig gebeurt dit door rijsdammen, die de stroomsnelheid van het zeewater beperken, zodat slibdeeltjes kunnen neerslaan. De dan optredende verhoging van het wad wordt verder bevorderd door begreppeling, waarbij de uitgegraven grond op de tussenliggende bedden wordt gedeponeerd. Zodra de wadbodem hoog genoeg is, komt de begroeiing met zeekraal en spartina helpen, terwijl op de rijpe kwelder het kweldergras de vegetatie vormt.
De kwelder kan dan worden bedijkt. L.-werken zijn in uitvoering langs de hele Fr. noordkust.
Stichting Landaanwinningsbelangen Noord-Friesland, gevestigd te Metslawier. Bestudeert de gevolgen van L. en inpoldering van Lauwerszee en Waddenzee; tracht bij voorbaat maatregelen te treffen en publieke belangstelling te wekken. Hierover heeft de stichting een rapport opgesteld. Er is overleg met gemeenten, prov., rijk enz. Aan de stichting nemen negen Noordfr. gemeenten en acht zeewerende waterschappen deel, resp. omvattende 70000 personen en 34820 ha.
