Encyclopedie van Friesland

Prof. Dr. J.H. Brouwer (1958)

Gepubliceerd op 22-01-2020

KERKDORP

betekenis & definitie

Dorp met eigen kerk. Frl. heeft opvallend veel K.en, vooral op de klei.

Drente, iets kleiner dan Frl. (4:5), heeft 60, Frl. ca. 340 K.en. Reeds in de M.E. viel dit op.

De oorzaak lag niet allereerst in grote vroomheid, maar in de dorpsvorming. De kleiwegen tussen de terpdorpen waren de eeuwen door moeilijk begaanbaar.

Zo leefde elk dorp betrekkelijk zelfstandig. Kon een buurschap een kerk bouwen en genoeg bij elkaar brengen tot onderhoud van een geestelijke, dan mocht dat; de buurschap kreeg dan dorpskarakter.

Concurrentie werkte ook. Door dorpsruzies, waarin de adel een rol speelde, ontstonden splintergemeenten (W.-Nijkerk, Schingen, Tirns, Britswerd).

De vele kloosters (ca. 50) hadden ook invloed, zie Buurschap.Zie: J. J. Kalma, By ús fdde tsjerkenl&ns (Assen 1943), 9-15.