Encyclopedie van Friesland

Prof. Dr. J.H. Brouwer (1958)

Gepubliceerd op 22-01-2020

AUTOBUSDIENSTEN

betekenis & definitie

Kwamen op in de jaren 20; een ondernemend dorpeling begon hier en daar met een (vaak tweedehands) busje de verbinding met de stad te leggen. In zeer korte tijd waren het er vele, kwamen er al bedrijven, die de eenmansonderneminkjes opslokten.

Regeling werd nodig: 1937 Reglement Autovervoer Personen; instelling Commissie vergunningen Personenvervoer; 1939 autovervoer personen. De Commissie heeft in Frl. drastisch opgeruimd.

De meer dan 80 ondernemingen van 1937 waren in 1943 gecombineerd tot vijf middelgrote bedrijven, elk met een afgerond gebied, nl.: n.v. N.T.M.

Heerenveen; n.v. L.A.B.O.

Lwd.; n.v. Z.W.H. (Zuidwesthoek) Balk; n.v.

N.O.F., Dokkum; fa. L.A.B., Lwd.

De Groningse fa. E.S.A. verzorgt in de Z.O.hoek nog enkele trajecten.Doordat elke onderneming zowel zeer rendabele als onrendabele trajecten rijdt, zijn juist op de laatste meer ritten mogelijk: 1927, 86 ondernemingen met 83 ritten op werkdagen; 1938, 47 met 175; 1957, 4 met 258. In 1956 reden de vijf Fr. bedrijven bijna 14 miljoen kilometers met meer dan 12,5 miljoen passagiers. De totale lengte van het Fr. net (E.S.A. inbegrepen) is ruim 1600 km, wat gezien de bevolkingsdichtheid, zeer veel is. Vele diensten in Frl. worden van zeer vroeg in de morgen tot ’s avonds laat normaal gereden. Op de eilanden zijn A. aansluitend op de boten, in Grouw een bus aansluitend op de treinen van station naar dorp. Autobusondernemingen.

Naast de vijf ondernemingen die dagelijks geregelde autobusdiensten uitvoeren, zijn er in Frl. nog 29 andere bedrijven die autobussen verhuren. In deze sector wordt zgn. ‘groepsvervoer’ (vervoer van speciale groepen, zoals bijv. kerkgangers, arbeiders, enz.) alsmede ‘toerwagenvervoer’ (door de ondernemer zelf georganiseerde ritten en vervoer van gezelschappen) verricht. Deze ondernemingen hebben samen 110 autobussen in bedrijf.

Overzicht van de regelmatige autobusverbindingen in Friesland Te zamen met de vijf streekvervoerondernemingen werden in 1956 meer dan twee miljoen km in deze sector gereden, terwijl ruim 12 000 ‘toerwagenritten’ (gezelschappen e.d.) m binnen- en buitenland werden uitgevoerd, zie Vrachtautodiensten.