Krijgskunst aan het eind van de 19e eeuw in de Zaanstreek beoefend, sinds de jaren '60 van de 20e eeuw als sport aanwezig.
In de schietsport, georganiseerd binnen de Koninklijke Nederlandse Schutters Associatie, worden de volgende disciplines onderscheiden: groot en klein kaliber, luchtdruk en historische wapens voor geweer en pistool en kleiduiven schieten. In de Zaanstreek wordt merendeels met klein kaliber geschoten: een accommodatie voor kleiduiven schieten is niet aanwezig. Om een wapen aan te kunnen schaffen moet men eerst een jaar adspirant-lid zijn van een vereniging, en vervolgens toestemming krijgen van het bestuur, de ballotagecommissie en de baancommissaris van de club. Vervolgens moet bij de politie een bijzondere machtiging worden verkregen om een wapen te kopen en dit thuis, op weg naar de vereniging en bij de vereniging bij zich te mogen dragen. Schietsport wordt in Nederland vooral in het zuiden beoefend, waar de burgerschutterijen bleven bestaan. In de Zaanstreek verdween de schietsport met het opheffen van de Zaandamse →Schutterij (1907).
In 1987 werd in Zaandam een Werkgroep Zaandamse Schutterij opgericht, die zich ten doel stelt de Zaandamse Schutterij, die tijdens de Belgische Opstand (1830-1834) werd opgericht, in ere te herstellen. De Werkgroep ontstond binnen een van de oudere schietsportverenigingen SSV Zaanstad, die in 1965 ontstond deels als afsplitsing van de een jaar eerder te Westzaan opgerichte SV Zaanstreek. Opmerkelijk is dat geen der Zaanse schietsportverenigingen ontstond als politie- of (voormalige) militairenvereniging. Verscheidene Zaankanters haalden nationale titels binnen de verschillende disciplines. In verband met het wapenbezit worden de namen van de kampioenen door de verenigingen niet verschaft.
In 1989 waren er bij het district Noord-Holland van de KNSA vijf Zaanse verenigingen aangesloten, met gezamenlijk circa 350 leden. Deze waren SSV Zaanstad (160 leden), de Krommenieër SV (opgericht in 1973, 80 leden) en SV Saenredam (opgericht in 1968, 75 leden), SV Zaanstreek (40 leden) en SV De Vrijheid Westzaan (6 leden). Voorts was er een aantal met bij de KNSA aangesloten verenigingen, zoals SV De Kolk te Oostzaan en de SV Claudius Civilis te Westzaan. Een aantal niet-Zaanse verenigingen huurde banen binnen de streek.
