De Zaan en andere brede waterwegen, zoals de Nauemase Vaart, waren vroeger niet of nauwelijks overbrugd. Om al te lange omwegen te voorkomen, brachten overzetveren, op vaste punten, personen en later ook kleine voertuigen van de ene oever naar de andere.
Meestal werd gebruik gemaakt van geroeide veerschuiten, maar er kwamen in de loop der tijd ook handbediende of mechanisch voortbewogen kabelponten voor. Het gebruik van grotere overzetveren hing soms samen met de wens om in geval van brand blusmateriaal over te kunnen varen.De veren waren over het algemeen dorpsbezit. Een uitzondering op die regel vormde het “Noorderveer, tussen Wormerveer en Wormer. Dit was tot 1795 eigendom van de Staten van Holland. Maar of een veer nu lands-, bans- of dorpsbezit was, voor de gebruikers maakte dat geen verschil. Voor het overzetten werd een gering bedrag gevraagd. Alle veren werden oorspronkelijk verpacht en vormden zo een bron voor inkomsten voor de overheid.
De veerman verplichtte zich naast de afdracht van de pachtsom tot het bedienen en onderhouden van het veer Anderzijds kon hij het veergeld innen en behouden, terwijl hij vrij wonen had in het veerhuis. Bijna alle overzetveren kregen van tijd tot tijd concurrentie van ‘illegale veerschuiten' die tegen lager tarief overzetten. Deze concurrentie was doorgaans geen lang leven beschoren, ze werd niet getolereerd door de overheid.
In de Zaanstreek waren tenminste overzetveren te vinden op de volgende plaatsen:
-bij molen De Ruyter te Zaandam, tussen West- en Oostzijde (het Ruyterveer);
-ter hoogte van de Bullekerk te Zaandam, idem (het Ezelspadveer);
-ter hoogte van de voormalige Hoopbrug te Zaandam, idem;
-ter hoogte van de huidige Prins Bemhardbrug te Zaandam, idem;
-even ten zuiden van de huidige spoorbrug over de Zaan te Zaandam, idem,
-even ten noorden van de huidige Prins Willem Alexanderbrug. tussen Koog en Oostzijde, Zaandam.
-ten zuiden van de voormalige Noorderbrug. van Koog naar Oostzijde en Kalf;
-ter hoogte van de huidige Coentunnelbrug, tussen Koog en het Kalf;
-ter hoogte van de huidige Julianabrug. tussen Zaandijk en de Kalverringdijk;
-tussen het Zuideinde te Wormerveer en de Bartelsluis in Wormer (het Zuiderveer); -tussen het Noordeinde te Wormerveer en de Veerdijk bij de Zandweg te Wormer (het Noorderveer);
-tussen West- en Oostknollendam, op de plaats van de eerdere Knollendam;
-tussen Westknollendam en de Stammeer, over de Tapsloot.
