Wijn & drank Encyclopedie

Jan Zellenrath (1979)

Gepubliceerd op 04-05-2021

Latium

betekenis & definitie

Witte en rode wijnen. Omgeving van Rome, Italië

Als de wijnen van de Castelli Romani ooit hun plaats onder de eeuwige wonderen van Rome verliezen, bestaat er geen rechtvaardigheid. Deze witte wijnen - lichtvoetig, droog of halfdroog uit de heuvels van Albe even ten zuiden van de stad bieden de enige remedie om de vermoeidheid na een toeristische ochtendwandeling door Rome te vergeten. Te oordelen naar de hoeveelheid die daarvan wordt verkocht, moeten de Romeinen al even grote liefhebbers zijn als de bezoekers. Ze komen uit Frascati, Colonna, Castel Gandolfo, Grottaferrata, Montecompatri en Marino. Men ziet ook wel de namen Velletri, Colli Albani en Colli Lanuvini, maar de vreemdeling getroost zich zelden de moeite de gewenste cru nader aan te duiden. Iedere eigenaar van een trattoria die zichzelf respecteert heeft zijn eigen leverancier; of men nu een Frascati, een Colonna of een vino bianco vraagt, de kelner zal vermoedelijk ja knikken en brengen wat hij bij de hand heeft.

Deze wijn zal in ieder geval uitstekend zijn. (De beste is ongetwijfeld de Frascati, ie de neiging heeft wat steviger uit te vallen en langer houdbaar te zijn dan de andere. Maar wacht u ervoor te vertrouwen op de schijnbare lichtheid, want zijn alcoholgehalte maakt hem uitermate verraderlijk.)

Colli Albani is een DOC die wordt gemaakt van Malvasia Rossa, Trebbiano Toscano, Malvasia del Lazio en Bovino. Hij wordt geproduceerd in de gemeenten Albano en Aricca, alsmede in sommige delen van 4 andere aan Rome grenzende dorpen. Deze halfzoete of droge strokleurige wijn heeft een verfijnd bouquet. Als hij meer dan 12,5% alcohol bevat kan een Colli Albani het predikaat Superiore krijgen. Deze Denominazione di origine is ook toepasselijk op een witte mousserende wijn die van dezelfde druiven wordt gemaakt. Er is nog een andere witte, zeer overeenkomende Doc-wijn, de Colli Lanuvini, die wordt geproduceerd in de gemeenten Genzano en Lanuvio, tussen het Nemimeer en Aprilia.

De Cesanese di Affile DOC, dikwijls Affile genoemd, wordt gemaakt van de gelijknamige druiven die worden verbouwd in de kleine gemeente Affile bij Rome. Het is een rode wijn die droog, halfzoet of zelfs zoet kan zijn. Hij rijpt goed en heeft iets weg van 2 andere DOCwijnen, de Cesanese di Piglio en Cesanese di Olevano Romano.

De Frascati DOC wordt gemaakt van Malvasia, Greco en Trebbiano-druiven die worden verbouwd op sterk kali- en fosforhoudende grond, die echter arm is aan stikstof en kalk. Hierdoor krijgt deze wijn een heel eigen stijl. Er zijn 3 typen: droog, halfzoet en zoet, waarbij de laatste bekend is onder de naam canellino. Marino is een aantrekkelijke stad en tamelijk bekend door zijn wijnen (DOC), dat was de beschrijving die Baci, de arts van paus Sixtus V gaf van Marino in het jaar 1500. De wijnen van Marino worden nog steeds geproduceerd tussen het meer van Albano en Rome. In doorsnee zijn het milde, fruitige witte wijnen.

De DOC Velletri slaat zowel op rode wijnen die worden gemaakt van de rassen Sangiovese, Montepulciano en Cesanese, als op witte, gemaakt van Trebbiano en Malvasia. De uitstekende witte Velletri is bekender en geliefder, hoewel ook de rode vrij aangenaam smaakt. Zagarolo, nog een andere DOC die betrekking heeft op witte wijnen uit Latium, dankt zijn naam aan de stad Zagarolo ten zuidoosten van Rome. Hij wordt bereid uit Malvasia en Trebbiano en is doorgaans droog of lichtelijk zoet. Als hij ten minste 12,5% alcohol bevat kan hij het predikaat Superiore krijgen. De rode en witte wijnen van Cori, gelijksoortig aan die van Velletri en Zagarolo, zijn eveneens geklasseerd als DOC.

De wijnen van de Castelli Romani worden hoofdzakelijk gemaakt van Malvasia en Trebbiano; ze hebben tussen 11 en 13% alcohol, een geelachtige robe en kunnen zeer droog, zoet of halfzoet zijn. Ze worden geproduceerd in geweldige hoeveelheden die grotendeels in Rome zelf worden geconsumeerd; er wordt echter ook een zekere hoeveelheid naar het buitenland geëxporteerd. In deze provincie worden ook rode wijnen gemaakt.

Wellicht nog beroemder dan deze produkten uit de omstreken van Rome is de Est! Est!! Est!!!, een witte wijn uit Montefiascone bij het meer van Bolsena. Op sommige etiketten staan geen uitroeptekens, op andere maar één achter iedere Est en soms is de appellation geschreven als hierboven, wat volgens deskundigen de juiste schrijfwijze moet zijn. De naam van deze wijn zou teruggaan tot het jaar 1111, waarin een zekere bisschop Fugger van Duitsland naar Rome zou zijn gereisd. Zeer kieskeurig wat wijn betreft en benauwd onderweg wijnen van hem onwaardige crus te moeten drinken, zond hij een vertrouweling vooruit om de wijn van alle herbergen en taveernes langs de reisroute te proeven. Als ze hem goed leken moest de man ergens bij de deur ‘est’ schrijven en in het tegengestelde geval ‘non est’. Alles verliep normaal tot de dienaar in Montefiascone arriveerde.

Nauwelijks had hij de wijn geproefd of hij stormde naar buiten om op de muur te schrijven: ‘Est! Est!! Est!!!’ Hij ging de herberg weer binnen en installeerde zich behaaglijk in de kelder. Volgens de legende voegde zijn heer zich bij hem waarna ze, gelukzalig drinkend, de dood zouden hebben gevonden. Deze wijn is soms droog en vaak enigszins zoet. Het is geen grote wijn. Donkergeel van kleur, heeft hij het verhemelte van de kenner weinig te bieden. Hij verdient niettemin te worden geproefd, al was het alleen maar uit eerbied voor bisschop Fugger en om te constateren dat de legende beter is dan de wijn.

Het wijnproduktiegebied Aprilia, gelegen tussen de Castelli Romani en de havenstad Anzio, produceert rode, witte en roséwijnen, bereid uit Sangiovese, Trebbiano en Merlot. De rode, op basis van Merlot, is beslist de beste. Andere wijnen van soortgelijke kwaliteit, dat wil zeggen onopvallend maar goed, zijn de rode, witte en rosé van Ceroeteri, tafelwijnen geproduceerd aan de kust ten noorden van Rome, evenals een witte wijn genaamd Bianco Capena. Dit zijn allemaal DOC-wijnen.

Het noordelijk deel van Latium ten slotte geeft een uitstekende, zij het weinig bekende wijn, de Aleatico di Grapoli DOC. Genoegzaam ingedroogd geeft deze druif, de Aleatico, een rijke, zoete rode dessertwijn die ongeveer 16° alcohol heeft. Hij wordt meestal zeer koel bij fruit geserveerd.

Van de minder goede wijnen willen we nog noemen de Muskaatwijnen, de Malvoisia’s (de beste komen uit Grottaferrata, waar ook nog een tamelijk lichte en vrij droge wijn wordt geproduceerd). De Malvoisia is een zoete witte wijn die soms als vino novello, nieuwe wijn wordt verkocht, direct na het verlaten van de gistkuip. Terracina, een stad die ongeveer 120 km ten zuiden van Rome aan de beroemde Via Appia ligt, is bekend door een laaggradige, niet zoete Muskaatwijn, alleen vergeleken bij het merendeel van zijn soortgenoten. Hij wordt terecht aanbevolen als begeleiding bij het specifieke gebak van Rome.