in de preek is de nauwkeurige uitdrukking van de hoofdgedachte van den tekst. Het is de beschrijving van de specifieke, kenmerkende gedachte, die in den tekst door God wordt geopenbaard.
Het is tegelijk de eenheidsband, die alle gedachten van den tekst, en dus van de preek, samenhoudt.Er zijn wel predikers, die bij de bediening des Woords noch thema noch verdeeling hebben. Hun bediening des Woords draagt dan den vorm van een homilie. Toch is een prediking met thema en verdeeling verre boven laatstgenoemde te prefereeren, omdat de hoorders dan weten waar het over gaat, de prediker zelf de hoofdgedachte helderder voor zijn bewustzijn heeft en de verklaring van den tekst daardoor winnen zal.
Een thema moet logisch altijd een oordeel zijn, d.w.z. er moeten minstens twee begrippen in zijn en het eene begrip moet iets van het andere uitzeggen. Een opschrift kan één enkel begrip zijn, maar een thema moet een oordeel, d.i. een gedachte bevatten.
Wat de vereischten voor een thema betreft, het thema moet
1. kort zijn, opdat de hoorders het, na het een- of tweemaal gehoord te hebben, gemakkelijk in het geheugen kunnen bewaren.
2. Het thema moet in heldere en duidelijke bewoordingen vervat zijn, zoodat de gemeente het terstond geestelijk kan appercipieeren. Ook wanneer de tekst bij het eerste hooren moeilijk te verstaan is, moet het thema helder wezen.
3. Het behoort de gedachte van den tekst juist weer te geven en mag niet te eng en niet te wijd zijn.
4. De formuleering van het thema moet sober wezen. Oratorie en beeldenrijkdom zijn bij een thema misplaatst.
