Christelijke encyclopedie

F.W. Grosheide (1926)

Gepubliceerd op 29-12-2019

Catharina

betekenis & definitie

I. Catharina de heilige volgens een legende een 18-jarige jonkvrouw uit koninklijk geslacht in Alexandrië.

Omdat zij bij een Heidensch feest zich in het openbaar over de dwaasheid van den afgodendienst uitsprak, werd zij in den kerker geworpen. Daar moet zij 50 wijsgeeren, die met haar redetwistten, tot bekeering gebracht hebben, zoo ook de gemalin van den keizer Maximinus Faustina, den bevelhebber Porfyrius en 100 soldaten.

Onder keizer Marcutius werd zij in 305 onthoofd, nadat het rad, waarmede zij zou gemarteld worden, uit elkaar gesprongen was. Engelen, zoo zegt de legende, brachten haar lijk naar den berg Sinaï, waar Justianus I later het naar haar genoemd klooster liet bouwen en waar in de 8ste eeuw haar gebeente moet gevonden zijn.

Historisch is alleen het feit van haar marteldood. Haar leven gaf stof aan veel proza en poëzie in de Middeleeuwen.

Ook de schilderkunst wijdde haar haar talenten. Haar feestdag is 25 November.II. Catharina van Siena, geboren 1347 te Siena. Zij legde als driejarig kind reeds de belofte van kuischheid af en zij verzette zich tegen den wil harer ouders, die haar wenschten uit te huwelijken. Toen zij 15 jaar was trad zij in het klooster van de Tertiarii van den heiligen Dominicus. Zij kasttijdde zich onophoudelijk en leefde slechts van kruiden, vruchten en brood. Zij sliep op den houten vloer, sprak geen woord (uitgenomen bij de biecht) maar was altoos bezig in de verpleging van armen en kranken.

Van 1370 af trad zij meer in het openbare leven op. Zij verrichtte wonderen van liefde gedurende de pest in 1374. Door haar overredingskracht bracht zij de meest verstokte zondaren tot bekeering. Zij had vele visioenen en kwam dikwerf in vertrekking van zinnen. Zij meende, dat de Heiland met haar verloofd was en zij ontving van die verloving een ring, die echter alleen voor haar zichtbaar was. De Heiland ruilde zijn hart met het hare en liet haar, schoon geestelijk, zijn bloed drinken.

Het groote aanzien, dat zij genoot, was de aanleiding, dat men haar in politieke aangelegenheden betrok. Dikwerf werd zij als scheidsrechtster en als vredestichtster geroepen. Zij en de heilige Brigitta (Birgitta) waren het, die paus Gregorius XI aanspoorden om Avignon te verlaten en naar Rome terug te keeren (1377) en dat gelukte. Door Urbanus VI werd zij naar Rome geroepen, om aan het ongelukkige schisma een einde te maken. Zij stierf daar 29 April 1380. Pius II verklaarde haar in 1461 heilig.

Haar feestdag is 30 April. De Dominicanen en de stad Siena vereeren haar als beschermheilige. Haar nagelaten schriften, deels in ecstatischen toestand gedicteerd, zijn interessante brieven aan pausen, kardinalen, vorsten enz., voorts gebeden, dan Dialogi de providentia Dei, gesprekken tusschen haar en God, den Vader. Haar leven is beschreven door haar biechtvader, den lateren generaal der Dominicanen Raimund van Capua.

III. Catharina van Bologna, geboren 8 September 1413 te Bologna uit een voorname familie. Overleden aldaar 9 Mei 1463. Eerst was zij hofdame van Margaretha van Esta, sedert 1432 Claris te Ferrare en 1457 abdis te Bologna. Van haar worden allerlei wonderen en voorspellingen vermeld. Ook had zij allerlei duivelsche aanvechtingen te doorstaan.

Zij heeft de ervaringen van haar leven beschreven in: Revelationes s. de septem armis spiritualibus. Venetië 1511. Velen ontkennen de echtheid van dit geschrift. Een Latijnsche hymne van de rozenkrans wordt met meer recht aan haar toegeschreven. In 1724 werd zij heilig verklaard. Haar feestdag is 9 Maart.

IV. Catharina de Medicis, geboren 1519 te Florence, dochter van Lorenzo II de Medicis en een Fransche prinses, Madeleine de la Tour d’Auvergne. Zij verloor vroeg haar ouders en werd in een klooster opgevoed. Op 14-jarigen leeftijd werd zij uitgehuwelijkt aan den hertog van Orleans, den lateren Hendrik II. De paus wenschte dit huwelijk als tegenwicht tegen de macht van Karel V en Frans I wenschte het om zijn invloed in Italië grooter te maken. Na den dood van Hendrik II kwam haar zoon Frans II aan de regeering (1559) en toen deze stierf in 1560 werd zij regentes over haar minderjarigen zoon Karel IX.

Zij was toen 41 jaar. Twintig jaar, gedurende de godsdienstoorlogen, had zij grooten invloed op de gebeurtenissen. Aanvankelijk trad zij, op raad van haar kanselier Michel de l’Hopital, gematigd tegen de Hugenoten op. Later veranderde zij van houding. Zij zocht, toen zij zag, dat Hendrik van Navarre, die met haar dochter Margaretha zou huwen, Coligny aanhing, den dood van den laatste. Het schot van den sluipmoordenaar faalde.

Toen vreesde Catharina de wraak der Hugenoten. Zij haalde haar zoon over tot een algemeenen moord op de Gereformeerden. Toen had de Bartholomeusnacht plaats. Dat was haar werk. In 1574 stierf haar zoon en kwam Hendrik III aan het bewind.

De invloed van Catharina verminderde snel en 7 Januari 1589 stierf zij.

V. Catharina van Ricci, geboren 25 April 1535 te Florence uit de adellijke familie der Ricci’s, overleden 1 Februari 1590 te Prato bij Florence in het klooster San Vincenzo, waar zij eerst in 1547 subpriorin en in 1560 priorin was. Zij leidde een heilig, bijna ecstatisch leven. Zij bezat wondergaven en zienersgaven. Zij had vele vereerders en leerlingen ook buiten het klooster. Met beroemde personen onderhield zij briefwisseling zooals met Filippus Neri en de heilige Magdalena van Pazzi. Benedictus XIV heeft haar heilig verklaard 5 October 1746. Haar feestdag is 13 Februari.