De overheid stelt elk jaar een zogeheten rijksbegroting op. Deze rijksbegroting bestaat uit uitgaven en inkomsten.
De inkomsten van de overheid bestaan voor het merendeel uit collectieve lasten (lasten voor de burgers). Dit zijn de belastingen en sociale premies die werkende burgers afdragen. De belastingen zijn te verdelen in directe belastingen (belasting op inkomen) en indirecte belastingen (belasting op consumptie). De overige inkomsten van de overheid bestaan uit de winst of rente die de overheid ontvangt omdat zij (mede) eigenaar is van een bedrijf, en de opbrengsten uit overheidsdiensten.
De uitgaven van de overheid bestaan uit overdrachten en bestedingen. Het grote verschil is dat bij overdrachten de overheid geld geeft zonder dat ze een tegenprestatie verwacht, zoals bijvoorbeeld inkomensoverdrachten. Intertemporeel gezien zijn dit uitgaven met weinig rendement.
Bij overheidsbestedingen is er echter een direct verband tussen de uitgaven en de tegenprestatie. Bestedingen kunnen worden opgesplitst in investeringen (aanleg van de weg) en consumptie (ambtenarensalarissen). Het verschil is dat investeringen gedurende een langere tijd (meerdere generaties) economische waarde genereren voor de economie. Dit is niet het geval voor overheidsconsumptie.
