Alleen geesten hebben geen schaduw. De mens heeft zijn schaduw nodig, als deze ontbreekt is hij er slecht aan toe - dat bewijzen Adalbert von Chamissos Peter Schkmihl - die, met vreselijke gevolgen, zijn schaduw verkoopt - en Hugo von Hofmannsthals Frau ohne Schatten, op muziek gezet door Richard Strauss (de vrouw heeft geen schaduw, de keizer moet tot steen worden).
De schaduw geldt als symbool van de ziel en de levenskracht: ‘In Italië,’ aldus Fritz Pradel (Griechische und süditalienische Gebete, Beschwörungen und Rezepte, Gießen, 1907), ‘hoedt men zich ervoor iemand op de schaduw te stappen, anders groeit hij/zij niet meer.’In sommige talen is er één woord voor schaduw, afbeelding en ziel. In Nederland kennen we onder andere de volgende uitdrukkingen met schaduw: ‘Niet in iemands schaduw kunnen staan.’ ‘Iemand in de schaduw stellen.’ ‘Hij vecht tegen zijn eigen schaduw.’ ‘Er is geen schijn of schaduw van bewijs.’ ‘Iets werpt zijn schaduw ver vooruit.’
