We mogen aannemen dat afbeeldingen op rotswanden - gemaakt toen men gedurende de ijstijd in grotten woonde - een belangrijke functie hadden: praktisch (kennisoverdracht), esthetisch (mooi wonen), magisch-metafysisch (succesvol jagen). De betekenis van de afbeeldingen - niet alleen de religieuze en gewijde, maar ook de alledaagse - had toen en nu slechts betrekking op de voorstelling zelf.
Men schilderde de duivel niet op de wand, omdat hij anders in levenden lijve te voorschijn zou komen. Was een afbeelding van een ‘betoverende schoonheid’, zoals in Mozarts Zauberflöte, dan viel de beschouwer gemakkelijk ten prooi aan wie of wat de tekening voorstelde. Tekeningen van heiligen werden aangeraakt, gekust, maar ook gekauwd en doorgeslikt in de hoop daarmee het gebed te bekrachtigen. Soldaten droegen medaillons met tekeningen van hun geliefde om de hals. Niet alleen als herinnering, maar vooral als amulet, om van de dodelijke kogel gevrijwaard te blijven.
Bij voodoo-praktijken wordt geprobeerd over grote afstand onheil te stichten of om invloed over personen te verkrijgen; de magiër der zwarte kunsten prikt bijvoorbeeld met naalden in de beeltenis van een vijandig persoon, in de overtuiging dat door beschadiging van de afbeelding ook de afgebeelde schade zal ondervinden. In de witte magie gebruikt men dezelfde methoden maar dan met een vriendelijker doel.
Bij veel volkeren bestond en bestaat de angst om gefotografeerd te worden, omdat het beeld de ziel wegneemt en degene die de foto in bezit heeft macht over de afgebeelde persoon heeft. Overblijfselen hiervan zijn het onbehagen als iemand plotseling een camera op ons richt en het juridische begrip beeldrecht.
→ Amulet, → Analogietoverij, →Spiegel.
