De openbare orde is de situatie van vreedzaam samenleven van alle leden van de samenleving, gekenmerkt door afwezigheid van vijandigheden, rebellie, opstanden, rellen of ander gedrag dat een ordelijk leven kan verstoren.
Tot de inbreuken op openbare orde worden bijv. gerekend het dragen van wapens, optreden van paramilitaire eenheden, het dragen van uniformen die op een bepaalde groep of partij duiden, oproepen tot muiterij binnen de strijdkrachten of politie, oproepen tot opstand enz. In diverse verdragen, zoals het VN-verdrag (BuPo), worden bepaalde rechten (bijv. het recht om je vrijelijk binnen een staat te verplaatsen of het recht op een openbare rechtszitting) alleen gegarandeerd 'zolang ze de openbare orde niet verstoren'. Zo'n bepaling stond ook lang in de Nederlandse grondwet.
Bij de grondwetsherziening van 1983 werd het beperkter omschreven: de staat mag bepaalde bijzondere maatregelen nemen 'ter voorkoming en bestrijding van wanordelijkheden'. Een beroep op de 'openbare orde' kan voor de staat gemakkelijk een voorwendsel worden om bijv.ongewenste uitingen te verbieden. In Nederland krijgt de politie soms van de burgemeester opdracht de openbare orde te handhaven door bijv. een demonstratie tegen te houden. Het is niet zeker of voor dergelijk optreden altijd een basis in de grondwet is te vinden.
