De grondwet is het gedeelte van het rechtsstelsel waarin de fundamentele rechten zijn vastgelegd. In Nederland en België bevat de grondwet een opsomming van de grondrechten, maar in bijvoorbeeld de Franse grondwet komen de grondrechten nauwelijks aan de orde.
In Nederland en België mag een rechter de wetten niet toetsen aan de grondwet. In bijvoorbeeld Duitsland wel. Sommige staten, zoals Groot-Brittannië, kennen geen grondwet. Hier bepaalt het geheel van wetten en rechtspraak (jurisprudentie) de positie van de grondrechten. De laatste Nederlandse grondwetsherziening dateert van 1983. Ze regelde onder meer de afschaffing van de doodstraf.
De Nederlandse grondwet telt nu 136 artikelen; het eerste artikel luidt: 'Allen die zich in Nederland bevinden worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook is niet toegestaan.' In België stamt de grondwet uit 1831. Zij gold als progressief voorbeeld voor grondwetten in andere Europese landen. Zij is verscheidene malen aangepast, onder meer inzake het algemeen kiesrecht en de autonomie van regio's, en telt nu 198 artikelen.
