Ethiek is het geheel van gedachten over en visies op de gedragsregels die mensen tegenover elkaar en tegenover de natuurlijke omgeving in acht moeten nemen. De ethische regels kunnen heel strikt en dwingend zijn, zoals in het fundamentalisme, maar ook veel minder nauw omschreven.
De hedendaagse ethiek baseert zich in de regel op de drie uitgangspunten van de Duitse filosoof Immanuel Kant (1724-1804): 1) Handel alleen volgens beginselen waarvan je wilt dat ze voor iedereen gelden 2) Handel zo dat anderen en jezelf als 'goed doel' en nooit alleen als middel gebruikt 3) Gebruik je vrijheden voor zover je daarmee niet de vrijheden van anderen in gedrang brengt.
In de meeste tradities bestaat de ethiek vooral uit het vermijden van de grootste ondeugden, zoals in de christelijke traditie de zeven hoofdzonden: gulzigheid, gierigheid, jaloezie, toorn, onkuisheid, vadsigheid en hoogmoed. In de democratie is de ethiek enerzijds alleen vastgelegd voor zover ze fundamentele rechten en strafrechtelijke feiten betreft, zoals dat je niet mag moorden, stelen, frauderen of contracten mag breken. Andere morele regels, zoals ten aanzien van het tonen van respect voor anderen of het aanhangen van een bepaalde godsdienst, worden aan de keuze van individuen en groepen overgelaten. Anderzijds is er in democratische samenlevingen een tendens om ethische regels juist in wetten vast te leggen, bijv. ten aanzien van genetische manipulatie of de verantwoordelijkheid van bedrijven.
De Duitse socioloog Max Weber (1864-1920) maakte een onderscheid tussen de 'ethiek van beginselen' en de 'ethiek van verantwoordelijkheid'. Dat onderscheid wordt tegenwoordig vaak aangehaald in discussies over mensenrechten: een mensenrechtenbeweging heeft als taak de beginselen zo goed mogelijk te verdedigen, maar het is aan een overheid om de verantwoordelijkheid te nemen zodat die mensenrechten ook daadwerkelijk, binnen het geheel van politieke en maatschappelijke belangen, werkelijkheid kan worden.
