Agrarisch Encyclopedie

Veerman (1954)

Gepubliceerd op 17-11-2021

Mengen

betekenis & definitie

van vaste stoffen komt b.v. voor bij meststoffen en bij het mengen van biociden met een draagstof. Wanneer 2 stoffen van dezelfde korrelgrootte doch verschillend s.g. worden gemengd, zal de zwaarste stof de neiging vertonen zich onder in het mengsel te concentreren.

Zijn de stoffen van verschillende deeltjesgrootte, doch hetzelfde s.g., dan zoeken de kleinste deeltjes de bodem. M. berust altijd op verplaatsen: verplaatsing van beneden naar boven en in horizontale richting.Veel maakt men gebruik van mengtrommels, dit zijn om hun as wentelende cylinders. Soms hebben deze roerarmen. Ook wel liggen de cylinders stil en zijn zij voorzien van een roterend roerwerk. Deze trommels m. niet zeer goed; de beste trommels hebben een dubbel roerwerk, hetwelk het materiaal heen en weer beweegt. Een betere menger is de dubbele-kegel-menger, bestaande uit een kort cylindrisch stuk, aan beide zijden voorzien van een kegel; het geheel roteert langzaam om de korte as. Eveneens een goed apparaat is de paddestoelmenger, bestaande uit een komvormig vat, gemonteerd en draaiend op een hellend staande as. Er zijn ook mengapparaten met een mengschroef; een goede uitvoering hiervan heeft een schroef, die al draaiend langzaam rondloopt in een kegelvormig vat.

Andere typen van mengers bestaan uit een ondiep cylindrisch vat, waarin ploegvormige schrapers roteren of waarin rollen rondlopen.

De meeste mengers voor vaste stoffen werken discontinu; er zijn echter ook meer ingewikkelde continu-werkende apparaten.

Het m. van 2 of meer componenten, waarvan tenminste één een vloeistof is, komt in de techniek veel meer voor. Het doel hiervan kan zijn: een eenvoudige physische menging, b.v. van een geconcentreerde oplossing met water; een menging gepaard gaande met een physische verandering (oplossen, extraheren, kristalliseren, adsorberen); het maken van een homogeen product uit 2 niet mengbare stoffen (b.v. een emulsie); het m. teneinde een chem. reactie te versnellen; menging ter verkrijging van gelijkmatige temp. in tanks of apparaten.

De consistentie van de materialen speelt bij het m. de belangrijkste rol. Men onderscheidt stromingsmengers, mengers van het roerarmtype, van het schroeftype, van het turbinetype en diverse soorten mengers.

Bij de eerstgenoemde wordt b.v. gebruik gemaakt van injectie en van vernauwingen in leidingen. Ook wanneer men lucht door een vloeistof blaast verkrijgt men menging door stroming. Menging treedt eveneens op (tegelijkertijd met materiaalverplaatsing) bij gebruik van pompen en ventilatoren. Mengers van het roerarmtype worden het meeste gebruikt; de roerarmen kunnen alle mogelijke vormen hebben, afhankelijk van de consistentie van de materialen. Wanneer de viscositeit hoog is (pasta’s en degen) spreekt men van kneedmachines. Mengers van het schroeftype hebben een propeller, waarvan de vorm en het toerental weer afhangt van de aard van de te m. materialen. Hetzelfde geldt voor de turbineroerders.

Van de diverse typen van mengers worden alleen genoemd de colloidmolen (gebruikt voor het malen van extreem fijne dispersies) en de homogenisator (voor het maken van emulsies). Beide apparaten houden het midden tussen maal- en mengmachines.