De meeste hogere planten zijn hermaphrodieten, d.w.z. dat vruchtbeginsels en meeldraden, en daarmee eicellen en stuifmeel, op dezelfde plant gevormd worden. Wanneer nu de stempels van een plant bestoven worden door stuifmeel van dezelfde plant (hetzelfde individu), dan heet dit zelfbestuiving, komt daarentegen het stuifmeel van een ander individu, dan is het kruisbestuiving.
Door een aantal uiteenlopende morphologische of physiologische structuren (protandrie en protogynie, heterostylie, zelfincompatibiliteit) wordt bij vele soorten de zelfbestuiving tegengegaan en de kruisbestuiving bevorderd.Bij tweehuizige planten (met aparte vrouwelijke en mannelijke individuen dus) is uit de aard der zaak slechts k. mogelijk. Voor de wijzen, waarop het stuifmeel wordt overgebracht, z. Bestuiving.