Agrarisch Encyclopedie

Veerman (1954)

Gepubliceerd op 18-11-2021

Kinabast

betekenis & definitie

de gedroogde bast van bomen uit het gesl. Cinchona, bevat diverse alkaloiden. waarvan de voornaamste zijn: kinine, kinidine, cinchonine en cinchonidine.

Van deze 4 alkaloiden heeft voorn. kinine betekenis gekregen als middel ter bestrijding van malaria.Kinine werd in 1820 ontdekt door PELLETIER en CAVENTOU. Het heeft als formule: C20H24N2O2 en kristalliseert met 3H20 in glanzende, dunne prisma's. Kinine is linksdraaiend.

Kinidine, een rechtsdraaiend zout, is een stereoisomeer van kinine en vindt in de geneeskunde toepassing bij de behandeling van bepaalde bangebreken.

Cinchonine en cinchonidine, chem. slechts weinig verschillend van kinine, vinden weinig toepassing in de geneeskunde.

Gedurende ca 2 eeuwen werd de k. als zodanig ter bestrijding van malaria gebruikt, hetzij in de vorm van poeder, hetzij in de vorm van bereidingen (afkooksels, tincturen, kinawijn enz.). Later leerde men de werkzame bestanddelen, waarvan kinine het voornaamste is, uit de bast afscheiden en in zuivere toestand bereiden. Deze bereiding geschiedt sedertdien fabrieksmatig. De basten, welke voor bereiding van kinine bestemd worden, pleegt men aan te duiden als fabrieksbasten. Bij deze basten is het kininegehalte van doorslaggevende betekenis; de prijs van deze basten is nl. direct evenredig met het gehalte. Geheel anders is de waardering der z.g. pharmaceutische basten, d.z. basten, die door hun samenstelling speciaal geschikt zijn voor de bereiding van pharmaceutische praeparaten, zoals kinawijn, kina-extract, kina-tinctuur enz.

Het kininegehalte speelt hier een ondergeschikte rol, aangezien deze praeparaten niet gebruikt worden voor malariabestrijding, maar als tonica en als adstringerende middelen bij darmaandoeningen. Bij de pharmaceutische basten is vooral van belang het gehalte aan kinatannaten (d.z. verbindingen van kina-alkaloiden met kina-looizuur); aan deze tannaten wordt nl. de werkzaamheid van kinawijn e.d. toegeschreven. De bast van C.succirubra PAV. bevat veel kinatannaten (7-9%) en is daarom voor gebruik als pharmaceutische bast zeer geschikt.

< >