De negentien molens van Kinderdijk vormen samen de beroemdste skyline van Holland. Het fotogenieke rijtje prijkt op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO en behoort dus tot de belangrijkste monumenten van de wereld. (zie: Schokland, Fl).
De molens van Kinderdijk staan in twee rijen. De ronde stenen 'grondzeilers' dateren van 1738. Ze staan om en om, zodat ze elkaar de wind niet afvangen. De achtkantige, rietgedekte molens kwamen in 1740 in bedrijf. De molens zijn nog volledig intact. Een van de negentien juweeltjes is Molen nummer 2. Het is de grootste molen van Nederland. Om de grootte van een molen te bepalen wordt de lengte van de vlucht gemeten (van het ene uiteinde van de wiek naar het uiterste puntje van de tegenovergelegen wiek). Molen nummer 2 heeft een vlucht van 29,56 meter.
De molenrij is een topattractie die elk jaar vele honderdduizenden mensen trekt. Van 1 mei tot 1 oktober varen rondvaartboten langs de molenrij en door de polder. De zogeheten Bezoekmolen zet van begin april tot eind september de deur uitnodigend open.
In het Molenexpositiecentrum, pal naast de molenrij, belicht een permanente expositie de specifieke rol van de negentien Kinderdijkse molens. Eeuwenlang zorgden de 76 molenwieken ervoor dat de Alblasserwaard droog bleef. In de waterbeheersing speelt de fameuze molensliert overigens allang geen rol meer. Die taak is overgenomen door moderne elektrische gemalen, waaronder het grootste vijzelgemaal van Europa. Maar in geval van nood kunnen de molens in bedrijf worden gesteld om de Alblasserwaard droog te houden.
De windmolen drukte een onuitwisbaar stempel op de geschiedenis en op de landkaart van Nederland. Met windkracht polderden de Hollanders land uit water en voegden eigenhandig een alinea aan het Scheppingsverhaal toe. Ondanks die glansrol heeft de molen de wind niet mee gehad. Van de 10.000 molens die honderd jaar geleden volop in bedrijf waren, zijn nog maar 1035 wind- en 106 watermolens over. Verspreid over het hele land zijn ook nog enkele honderden 'stompen' te vinden (onttakelde molens zonder wiekenkruis of waterrad).
Zuid-Holland is de provincie met de meeste windmolens, namelijk 220. De provincie Utrecht heeft de minste molens (32 exemplaren). De meeste watermolens staan uiteraard in onze meest heuvelachtige provincie, Limburg (58). Volgens de Vereniging de Hollandsche Molen is het huidige aantal van krap 1100 wind- en watermolens het absolute minimum om Nederland nog Molenland te mogen noemen.
In ons land malen nog ongeveer veertig molens dagelijks professioneel voor bakkerijen. Enkele honderden andere molens zijn min of meer regelmatig in bedrijf dankzij een legertje amateur-molenaars. Zij zorgen ervoor dat de molens levende monumenten blijven en een rol blijven spelen in ons cultuurtoerisme. Als de blauwe wimpel op de molen wappert, zijn bezoekers welkom om de mulder op de vingers te kijken en met vragen te bestoken.
Elk jaar in mei staan de molens één dag extra in de belangstelling tijdens de Nationale Molendag. Die vormt traditiegetrouw een tandem met de Landelijke Fietsdag, het grootste eendaagse fietsevenement in ons land. In zo'n zeshonderd molens leidt de molenaar zijn gasten rond en laat hij zien hoe wind en water de milieuvriendelijke kracht leveren voor het malen van graan, het persen van olie, het maken van papier, het zagen van hout of het bemalen van polders.
