Het toppunt van Nederland

Aad Struijs (2002)

Gepubliceerd op 30-07-2018

Bronkhorst

betekenis & definitie

Bronkhorst telt 155 inwoners en lijkt een dorpje. Toch is het een heus stadje, het kleinste stadje van Nederland zelfs. Het was het laatste stadje in Nederland dat stadsrechten kreeg (in 1482).

Het miniatuurstadje groeide nooit groter dan de middeleeuwse kern. Bronkhorst is eigenlijk een bewoond openluchtmuseum, met smalle keistraatjes, oude boerderijhuisjes, een dorpsherberg, diverse ambachtelijke bedrijfjes, een windmolen, een dorpspomp, het middeleeuwse rentmeestershuis 't Hoge Huys en de 14de-eeuwse kerk, die oorspronkelijk dienst deed als slotkapel. De twee laatste monumenten zijn de enige tastbare herinneringen aan het kasteel van de Heren van Bronckhorst. Het prijkte in de 12de eeuw op de Slotheuvel, maar is door de tand des tijds geheel weggeknaagd. Ook de stadsmuren en grachten zijn uit het landschap verdwenen.

De aantrekkelijkste manier om naar Bronkhorst te reizen is met het pontje over de IJssel vanuit Brummen.

Vlak voor kerst vormt Bronkhorst het decor voor het Dickens Festival. Bezoekers komen oog in oog te staan met Scrooge, Fagin, Oliver Twist en andere hoofdpersonen uit de romans van de grootste Engelse schrijver uit het Victoriaanse tijdperk. Hoogtepunt is de unieke opvoering, door poppenspelers, van A Christmas Carol in de kapel. De organisatie is in handen van het Dickens Museum aan de Onderstraat 2. Het behoort tot de kleinste musea van Nederland, maar heeft wel een van de grootste Dickenscollecties ter wereld in huis. Te zien zijn onder meer schilderijen, wandkleden, levensgrote Dickenspoppen, beelden, talloze boeken en curiositeiten, waaronder de fraai bewerkte rozenhouten wandelstok van Charles Dickens en het toegangskaartje voor de laatste lezing die de schrijver op 7 maart 1870, kort voor zijn overlijden, gaf in James Hall.

Het museum staat niet toevallig in het kleinste stadje van Nederland. Bewonderaars van Dickens, verenigd in de Nederlandse Pickwick Club, zijn er namelijk van overtuigd dat de Bronkhorster koster-doodgraver Gabriël model stond voor Gabriël Grub in Dickens' roman The Pickwick Club. Dickens hoorde het verhaal over de koster uit Bronkhorst, die door aardmannetjes werd ontvoerd, van Hans Christiaan Andersen, die het op zijn beurt weer had gehoord toen hij op een van zijn vele rondreizen in Deventer logeerde. De Deense sprookjesschrijver zou koster Gabriel persoonlijk hebben ontmoet.

TIP: De lezers van het ANWB-magazine De Kampioen riepen Bronkhorst in 2000 uit tot het mooiste stadje van Nederland. In die eredivisie van schitterende stadjes en dorpjes prijken ook 't Woudt* (ZH), Delfshaven* (Rotterdam, ZH), Uitdam (NH), Oudeschans (Gr), Allingawier* (Fr), Noorbeek (L), Vreeland* (U) en Veere* (Z).