Het oudste (nog bespeelbare) orgel van Nederland is te beluisteren in de Grote of Sint-Laurenskerk in Alkmaar. Het instrument werd in 1511 gebouwd door Jan van Covelens uit Amsterdam. De bouw van de kerk in Brabants-gotische stijl begon in 1470.
TIP: Het orgel in de Nieuwe Kerk is nóg ouder (uit 1479). Maar daarvan resteert alleen de kast; het binnenwerk is in de kelder opgeslagen.
Mede door de hoge ouderdom behoort het orgel in de Grote Kerk van Alkmaar tot de tien belangrijkste kerkorgels in Nederland. Op de lijst - samengesteld door Monumentenzorg - prijkt ook het hoofdorgel van dezelfde Grote Kerk. Het stamt uit 1643. Op de lijst staan verder de orgels in de Nieuwe Kerk, Amsterdam, gebouwd in 1652; hervormde kerk, Baarland (Z), 1760; Martinikerk, Groningen (Gr), 15de eeuw; R.-k. Kerk, Gronsveld (L), 1712; hervormde kerk, Hattem (G), 16de eeuw; Sint-Lambertuskerk, Helmond (NB), 1722; hervormde kerk, Krewerd (Gr), 1531; Nicolaikerk, Utrecht (U), 1477, uitgebreid in de 16de eeuw.
De rijke geschiedenis van het orgel weerklinkt in het Nationaal Historisch Orgelmuseum, Rozemarijnsteeg 9-11 in Elburg.
De Waag van Alkmaar vormt al vierhonderd jaar het middelpunt van de oudste en grootste kaasmarkt ter wereld. De markt is al vierhonderd jaar oud. Van half april tot medio september kan het publiek er elk vrijdagochtend met de neus bovenop staan, als de kaashandelaren proeven en met handjeklap de prijs vaststellen. In het wit geklede kaasdragers sjouwen de kazen op berries naar de weegschalen, pakhuizen en vrachtauto's. Een zware klus, want zo'n lading kaas weegt 160 kilo - of mag het ietsje meer zijn? De kaasdragers behoren tot vier verschillende 'vemen'. Ze zijn te herkennen aan rode, gele, groene of blauwe hoedjes. In de Waag toont het Kaasmuseum oude werktuigen, instrumenten, beeldmateriaal en een schilderijencollectie.
TIP: Toeristische kaasmarkten zijn er ook in Gouda (donderdagmorgen in juli en augustus) en Edam (op enkele woensdagochtenden in juli en augustus). Boerenkaas wordt wekelijks verhandeld in Bodegraven (dinsdagmorgen) en Woerden (woensdagmorgen).
Kaaskoppen noemen ze ons in het buitenland. Als we de esthetische kant even buiten beschouwing laten, dan klopt dat scheldwoord wel. Want samen eten we in Nederland ruim 200.000.000 kilo kaas per jaar. En nu we toch met grote getallen bezig zijn: de Nederlandse veestapel produceert meer dan elf miljard liter melk per jaar. Van dat 'witte goud' wordt een reeks producten gemaakt, variërend van kaas, boter en melkpoeder tot ijs, toetjes, frisdranken en kwark. Een groot deel gaat de grens over, want Nederland is de grootste zuivelexporteur ter wereld.
Dat levert vele miljarden op.
Toch weet de doorsnee kaaskop nauwelijks iets af van zuivel en de zuivelindustrie, die economisch gezien zoveel in de melk te brokkelen heeft. Om daar verandering in te brengen verschijnt elk jaar het gidsje Zuiveltoerisme in Nederland. Het wijst de weg naar meer dan 130 zuivelboerderijen, waar bezoekers welkom zijn om naar de bereiding van koeien-, schapen- of geitenmelkproducten te kijken. Gratis aan te vragen bij het Nederlands Zuivelbureau, Postbus 30, 2280 AA Rijswijk (ZH).
In de polder Blijham bij Rotterdam kwam in 1778 het eerste experimentele stoomgemaal in bedrijf. Tot het begin van de 20ste eeuw regelden talloze stoomgemalen de waterhuishouding in ons land. In de 20ste eeuw namen moderne dieselgemalen die taak over. Het Overdie bij Alkmaar (gebouwd in 1913) is het oudste dieselgemaal van Nederland. Binnen enkele decennia raakte ook dieselbemaling verouderd en verschenen elektrisch aangedreven gemalen op het toneel.
TIP: Wie aan de voet staat van de Accijnstoren aan de Bierkade, kan zich niet voorstellen, dat het 17de-eeuwse gebouw in 1924 een eindje werd verrold. Tijdens de verhuizing bleef het uurwerk gewoon doorlopen.
Bij Alkmaar leden de Spanjaarden in 1573 een gevoelige nederlaag. 'Bij Alkmaar begint de victorie!' juichte het volk. Nog ieder jaar op 8 oktober wordt de historische overwinning van de Nederlandse troepen feestelijk gevierd.
De ware fans zijn waarschijnlijk met stomheid geslagen of zullen spontaan de belegen hit 'I Love You, Yeah, Yeah, Yeah' aanheffen bij het betreden van het enige Beatlesmuseum in Nederland. Alles wat met de beroemdste popgroep aller tijden te maken heeft is er te vinden, van platenhoezen in allerlei variaties, boeken, knipsels en foto's, tot kleding, glazen, sokken, sigarenbandjes, speldjes, ansichtkaarten en andere artikelen met de afbeeldingen van John Lennon, Paul McCartney, George Harrison en Ringo Starr. Een speciale afdeling is gewijd aan het bezoek van de Beatles aan Nederland in 1964 en aan de Bed In van John Lennon en Yoko Ono in Amsterdam. Tot de topstukken uit de collectie behoren originele contracten met de handtekeningen van het beroemde viertal. Het museum heeft een souvenirwinkel. Adres: Laat 28-30.
Het grootste biermuseum van Nederland, gevestigd in de voormalige brouwerij De Boom, brengt de geschiedenis van het geestrijke gerstenat smakelijk in beeld. In het souterrain van het Nederlands Biermuseum is een proeflokaal. Adres: Houttil 1.
Het Stedelijk Museum Alkmaar bezit de grootste collectie schilderijen met schuttersgilden in Nederland. De verzameling bestaat verder uit schilderijen en voorwerpen uit de 16e en 17e eeuw, portretten, stadsgezichten, werken met historische thema's, glaswerk, munten en speelgoed. Er is een ook beeldentuin. Adres: Doelenstraat 5.
