Het toppunt van Nederland

Aad Struijs (2002)

Gepubliceerd op 30-07-2018

Groningen

betekenis & definitie

De fraaiste manier om de stad Groningen binnen te komen is per trein. De reiziger wacht dan een hartverwarmend welkom in de mooiste stationshal van Nederland. Deze spoorwegkathedraal, met zijn imposante koepel waar het licht sprankelend door naar binnen valt, werd in 1999 voor ruim 20 miljoen gulden gerestaureerd. Bij die werkzaamheden kwamen achter verlaagde plafonds en voorzetwanden ornamenten, schilderingen, glas-in-loodramen, Jugendstilelementen en andere verborgen schoonheid tevoorschijn, waaronder het grootste plafond van papierstuc in Nederland. Vocht en roet hadden het rijkversierde papier-maché in de loop der jaren zwaar beschadigd. Om het te restaureren werden experts uit Oost-Europa gehaald. Die kennis was in Nederland niet meer voorhanden.

Op 30 mei 1866, 27 jaar nadat de stoomtrein zijn intrede deed in Nederland (op de lijn Amsterdam-Haarlem*) kreeg Groningen een station. Omdat de stad in die jaren nog steeds een vestingstad was en het station mogelijk in het schootsveld van kanonnen kon komen te liggen, moest het bij naderend onheil snel het veld kunnen ruimen. Dus werd een simpel gebouwtje neergezet. Reizigers konden het tweede perron alleen bereiken door met gevaar voor eigen leven over de rails te lopen. De reis per trein en boot naar Amsterdam duurde meer dan tien uur - vier keer zo lang als tegenwoordig met de intercity.

Nadat Groningen de status van vestingstad was kwijtgeraakt, verrees een station dat paste bij de allure van een hoofdstad. Spoorwegarchitect Isaac Gosschalk, initiator van de zogeheten Hollandse Renaissance, tekende voor het ontwerp. Het resultaat mag er zijn. Het enige Nederlandse station met buitengalerijen is getooid met laatgotische versieringen, roosvensters en renaissancistische topgevels. Van de stationshal maakte Gosschalk een salle des pas perdus, zoals de Fransen plegen te zeggen - een zaal dus, waarin voetstappen verloren gaan. Het rijkversierde plafond van papier-maché en de tegeltableaus van F.H. Bach maken het hoofdstation tot een 'kathedraal van het gevleugeld wiel'. Dat symbool van de spoorwegen prijkt ook boven de hoofdingang.

Het monumentale station van Groningen, met zijn mix van stijlen, vormt een scherp contrast met een ander kleurrijk gebouw, dat ertegenover uit het water van het Verbindingskanaal oprijst: het Groninger Museum. Het is een ratjetoe van stijlen. Een geordende chaos. Maar juist dat visuele vertier maakt het tot een van de meest spraakmakende gebouwen van Europa. Het bestaat uit drie delen: het Ravage Gebouw, ontworpen door Coop Himmelblau, de Blikken Trommel van Philippe Starck en de Gouden Toren van hoofdarchitect Alessandro Mendini. De collectie illustreert de geschiedenis van de stad en de provincie Groningen. Hoofdthema's zijn: archeologie, historie, kunstnijverheid (zoals Chinees porselein en Gronings zilver) en beeldende kunst (vanaf de 16de eeuw tot heden).

Volgens de ENFB, de bond die opkomt voor de belangen van de fietsers, is Groningen de beste fietsstad van Nederland. Het gezaghebbende Amerikaanse tijdschrift Bicycle riep de meest noordelijke hoofdstad van ons land zelfs uit tot fietsstad nummer 1 van de wereld.

Ook wie geen drang op de blaas voelt, wordt dringend aangeraden de schreden te richten naar het Kleine der A. Daar staat het mooiste openbare toilet van Nederland. Deze variant op de beroemde Amsterdamse 'krul' is een ontwerp van de kunstenaar Erwin Olaf.

Studentenstad Groningen is een van de leukste steden om uit te gaan. Het uitgaanscentrum aan de voet van de 96 meter hoge Martinitoren (bijgenaamd d'Olle Grieze) is amper één vierkante kilometer groot, maar bezit verhoudingsgewijs de meeste tapvergunningen van Nederland.

Een van de bekendste gebouwen van Groningen is de Korenbeurs. Dit bijzonder fraaie voorbeeld van een 19de-eeuws beursgebouw verrees in 1863-1865 naar een ontwerp van architect J.G. van Beusekom. Het neoclassicistische monument heeft een unieke gietijzeren constructie met veel glas, die een goede lichtinval garandeerde voor het keuren van graan. Fraai zijn ook de zinken beelden die de goden van de zee (Neptunus), de landbouw (Ceres) en de handel (Mercurius) voorstellen. De Korenbeurs behoort tot de hoogtepunten in de Nederlandse architectuur en is daarom opgenomen in de Monumenten Top 100. Adres: A Kerkhof 1.

HAREN

De Hortus Haren opende in 1999 de Tuinen van Ogham. Via een tunnel duiken bezoekers in de Keltische beschaving. Zij maken kennis met de enige Keltische bomenring ter wereld. Dat is geen gewoon kringetje bomen, maar een Keltische horoscoop. Daarmee kan men vaststellen welke boomsoort bij iemands geboortedatum past en welke karaktereigenschappen daaraan verbonden zijn. Zo vertegenwoordigt de appelboom de liefde, terwijl een es voor eerzucht staat.

In de Hortus zijn tal van landen- en thematuinen te vinden, zoals een Engelse cottagetuin, een rotstuin, een wildeplantentuin, een rosarium en het Verborgen Rijk van Ming, een authentieke replica van een Chinese tuin uit de periode van de Ming-dynastie (1368-1644).