Dhyana; zevende trap op het Achtvoudige Yogapad. Iemand die M. heeft bereikt, heeft geleerd zijn aandacht te richten, dwz in absolute zin; hij kan zich te allen tijde concentreren en waarop hij wil.
Mediteren is echter niet meer een zich concentreren op een ding of eigenschap; het is een zich verenigen met de godheid, met de liefde. De mediterende neemt innerlijk de gedaante aan van de godheid die hij aanroept en de godheid en hijzelf zijn onontwarbaar in elkaar overgegaan. De Yogi zegt: wanneer men olie van het ene vat in het andere giet, dan ziet men een ononderbroken, stevige stroom. Wanneer de stroom van concentratie op die wijze ononderbroken genoemd kan worden, dan bevindt de adept zich in de toestand van M. De moeilijkheid is echter precies gelegen in die 'ononderbroken stroom'. Daarvoor is oneindige oefening nodig.
Eerst moet het lichaam tot rust gekomen zijn en worden beheerst door middel van Asanas. [Iemand die niet door die onrust wordt gekweld kan Hatha overslaan en zich bepalen tot een goede zit voor de M., bv. de Siddhasana. Daarna is het zaak de inwendige organen te reinigen door middel van Pranayama en de geest tot rust te brengen. Pranayama kan men beschouwen als de in beweging brenger van het wiel van M. Als het wiel eenmaal rolt, rolt het naar steeds dieper gelegen dalen. Daarom is ook geen dag de M. hetzelfde. Iedere keer ziet men nieuwe landschappen van de psyche, de ene keer wat aangenamer dan deandere keer, want in de M. wordt niets van het psychische overgeslagen of 'verdrongen'. Alle hoekjes worden schoongeveegd en geen spinneweb blijft zitten. Wanneer ten slotte ook de vijfde en zesde trap van het Achtvoudige Yogapad genomen zijn [resp. Pratyahara en Dharana] dan treedt M. in en het is een onvergetelijke ervaring. Ook al zou iemand maar eenmaal in zijn leven een glimp van M. hebben opgevangen, dan nog zou hij net zo lang zoeken, tot hij die ervaring opnieuw smaakt, M. is niet een vlucht uit de werkelijkheid, zoals de westerling gauw geneigd is te denken, maar een afrekening met overtolligheid, met negatieve tendenzen en de vijf Kleshas, de vijf oorzaken van pijn. Op de plek waar de slechte neigingen hebben gezeten, groeit namelijk geen nieuwe frustratie, maar de ervaring van M. dwz de ervaring van diepe, innerlijke vrede en een waarachtig geluksgevoel.
Dit geluksgevoel staat in geen enkel verband met de 'high' van drugs, in de eerste plaats omdat de euforie van drugs tijdelijk is [nl. zolang het middel duurt], terwijl de ervaring van M. zich in de loop der jaren consolideert tot een altijd aanwezig gevoel van rust en vrede, en in de tweede plaats omdat drugs de aandacht niet richten, maar versnipperen; in de M. is de volle aandacht gericht op de bron van liefde en inzicht, die ieder mens in zich omdraagt, een bron die altijd tot aan de rand toe vol staat, hoe vaak men zich er ook aan laaft. Het intense geluk dat de yogi afstraalt is dan ook nooit het kenmerk van een aan drugs verslaafde. [Zie: Hallucinaties.] M. op de Manipura doet veel warmte vrijkomen, die niet alleen liefde en mededogen voor de medemens wekt, maar ook lichamelijk zeer aangenaam is om te ervaren. Een meditatief mens is een mens van kracht. Hij ontwikkelt vermogens in zich, die hem in staat stellen haast het onmogelijke te doen, omdat hij altijd een weg, een perspectief ziet. [Zie: Krachten.] Door middel van Samyama kan hij zich toegang verschaffen tot alle soorten van kennis en anderen genezen van kwalen en onwetendheid. Het is wel noodzakelijk een betrouwbare Guru te hebben bij de aanvang van de M., want mediteren geneest wel de ziel, maar herbergt ook psychologische gevaren, als men alleen op weg gaat. Niemand kan in de M. zijn eigen spiegel zijn, want hij zal zelfs de meest onverteerbare zaken in zijn karakter en handelwijze toch ten gunste van zichzelf uitleggen, terwijl de guru de slechte plekken er zonder pardon uitsnijdt.
Absolute eerlijkheid is geboden voor iemand die wil gaan mediteren. Zonder die absolute eerlijkheid kunnen er ook wel extases komen, maar het solide, integere geluksgevoel blijft uit. Alleen een goede guru kan de inzinkingen en onaangename waarheden opvangen, waarmee de leerling op het yogapad geconfronteerd kan worden. Er zijn tal van M.-technieken, maar iedere leraar heeft zijn eigen techniek ontwikkeld, ook al is de basis altijd dezelfde. Zie ook nog: Transcendente Meditatie.
Voorts: Onbewuste; Yoga-Mudra; Verdringing; Zelfrealisatie.
