Omval - De Omval, bocht in de Amstel nabij de Berlagebrug*. De naam schijnt afgeleid te zijn van het feit dat de zeilschippers in deze scherpe bocht het zeil moesten wenden, moesten laten "omvallen". Volgens een andere opvatting duidt de naam op een bouwval van een huis dat op de landtong had gestaan die uitstak tussen de Amstel en het vroegere Diemer- of Watergraafsmeer. Rembrandt heeft bij de Omval zijn later beroemd geworden ets gemaakt (1645). Aan de Omval bevonden zich tot 1969 de in 1902 gevestigde Bertels' Oliefabrieken.
Het silogebouw, in 1915 gebouwd, werd na enkele grote branden in 1948 en 1955 op 24 okt. 1969 opgeblazen. Op deze plaats kwam het gebouw "De Omval": drie vleugels met zes respectievelijk acht en tien bouwlagen, 45 m hoog. De kantoren van Delta Lloyd-verzekeringsmaatschappij werden er gevestigd (Spaklerweg 4). Het bestemmingsplan De Omval bracht vervolgens kantoorbebouwing langs de oostzijde van het oude "Wind Rack" en in het groen langs de Amstel. Voor de nieuwbouw moest alles op dit eilandje worden afgebroken: zes woonhuizen, vijf kantoorpanden, tien bedrijfsgebouwen en vier openbare gebouwen. Ook het stukje Weespertrekvaart langs de Weesperzijde moest gedempt.
Bezwaren tegen deze plannen rezen onder andere van de firma Maschmeyer Aromatics B.V. (Omval 65), die sterk tegen verplaatsing was gekant. Het heeft niet mogen baten. Maschmeyer werd verplaatst naar Naarden, waar het als onderdeel van Naarden International in 1986 werd overgenomen door Unilever. In 1987 keurden B. en W. het plan van het Sedijkoconcern en Delta Lloyd goed voor de bouw van drie kantoortorens (waarvan de Rembrandttoren, met zijn 35 verdiepingen en zijn 149,85 m, het hoogste kantoorgebouw van A. is) en vierhonderd woningen. Eind 2001 kwam de Mondriaantoren (115 meter) gereed en in 2002 de Breitnertoren (95 meter).
LIT. J.H. Kruizinga, 350 jaar Watergraafsmeer, 1979, 204; Peter-Paul de Baar, Manhattan aan de Amstel, O.A. 1994, 58; W. Ruigrok, Strijd om villa Omval is vergeefs, O.A. 1997, 63.
