XYZ van Amsterdam

J. Kruizinga, Gerrit Vermeer (2002)

Gepubliceerd op 22-06-2018

Graanhandel

betekenis & definitie

Graanhandel in A. ontstond al in de 14de eeuw en kreeg later een omvang die de hoofdstad maakte tot de korenschuur van Europa. De handel in "coorn" bracht voor velen werk met zich: voor de bemanning van de schepen, de scheepsbouwers, timmerlieden, zakkenmakers, touwslagers, voerlieden voor het transport, korendragers, korenzetters en korenmeters, molenaars, bakkers en bierbrouwers, opzichters en beursknechten, kooplieden en hun bedienden. De overheid trof maatregelen om gebrek aan graan te voorkomen. Dat kon ontstaan door slechte oogsten, kaping van schepen of oorlogen. Uit de registers is bekend dat in het jaar 1645 door de Sont 702 schepen zijn gevaren, waarvan er 590 op weg waren naar A.

Van dit aantal waren er 273 beladen met graan. In dat jaar zeilden er maar 67 schepen naar andere Nederlandse havens. In 1531 werden door de A'damse burgemeesters voor het eerst elf makelaars in granen benoemd; in 1720 was hun aantal uitgegroeid tot 395, terwijl het aantal beunhazen en bijlopers werd geschat op 800. De in 1617 gebouwde Korenbeurs* "op 't Water"* (het Damrak bij de Oudebrugsteeg) leverde dan ook een beeld van grote bedrijvigheid op. De organisatie van de A'damse graanhandel heeft in de loop van de eeuwen uiteraard problemen opgeleverd. Het was ten slotte de "Commissie voor den Graanhandel", opgericht in 1857, die van het gemeentebestuur zodanige waardering ondervond, dat zij een fraaie vergaderzaal kreeg in de Koopmansbeurs*. De Vereniging Amsterdamse Graanhandel is van deze commissie een voortzetting; zij had haar secretariaat vanaf de oprichting (in 1927) in de Beurs van Berlage*. Een veranderde structuur van de graanhandel en, volgens de Vereniging Amsterdamse Graanhandel, een tekort aan inzicht van het gemeentebestuur in het belang van de hoofdstedelijke graanhandel hebben in 1970 geleid tot sluiting van de Korenbeurs.

LIT. M. Heijder, Korenschuur van Europa; historische schets van de Amsterdamse graanhandel, 1979.

< >