Woordenboek van Populair Taalgebruik

Marc De Coster (2020-2024)

Gepubliceerd op 18-11-2023

positieve grondhouding

betekenis & definitie

(1956) (Ned. pol.) welwillende houding; een positieve manier om iets benaderen. Gevleugelde woorden die in 1982 door Ruud Lubbers populair werden gemaakt op het moment dat hij het premierschap overnam van zijn politieke voorganger Van Agt. Het gaf ook een aanzet tot het Lubberiaans, het speciale taalgebruik van de nieuwe premier, met uitdrukkingen en woorden als: afconcluderen; een boterham met tevredenheid, hobbelprobleem; kampement; neertunnelen enz.. ‘Positieve grondhouding’ is evenwel geen bedenksel van Lubbers. De uitdrukking werd al veel eerder gebruikt.

• Natuurlijk kan ik van mijzelf beweren dat ik bijvoorbeeld anti-communistisch ingesteld ben, maar ik druk mij duidelijker uit (voor mijn eigen gevoel) door te zeggen dat ik katholiek ben. Een grondhouding immers moet niet „neen” maar „ja” luiden. In de geschiedenis kan men zien dat dwalingen vaak op gaan komen wanneer een positieve grondhouding of hoofdstroming is verslapt tot conformisme; dan komt men in het geweer met een neen-reactie. (De linie. Jaargang 11, 11/08/1956)
• Er zijn in deze verkiezingstijd verscheidene politieke partijen die beloven dat ze Nederland een actieve rol zullen laten vervullen bij de Ontwapeningsbesprekingen in Genève. In paragraaf 172 van „Niet bij brood alleen" laat bijvoorbeeld het Christen-Democratisch Appèl zich in die zin uit. Op zichzelf is zon doelstelling juist. Niet alleen vanwege de positieve grondhouding die eruit spreekt, maar ook omdat zodoende nog eens de aandacht wordt gevestigd op het bestaan van een overlegvorm waar de meeste mensen geen weet van hebben. (Trouw, 13/05/1977)
• Op voorstel van Van Agt heeft de CDA-top eenstemmend een beroep gedaan op fractievoorzitter Lubbers om de eerste ministerskandidaat te worden van het CDA, hetgeen het premierschap in een kabinet met de WD inhoudt. Met een „positieve grondhouding" beraadt deze over dat verzoek. (De Telegraaf, 14/10/1982)
• Last van je knieën, Lubbers? Nee meneer Scholten, dat is mijn positieve grondhouding. (NRC Handelsblad, 18/10/1982)
• De regering zal het gesprek ingaan met een „positieve grondhouding". De overwegingen en conclusies van het kabinet om de plannen voor de oeververbinding te schrappen zullen daarbij echter „nog steeds aan de orde zijn", aldus Smit-Kroes. (De Volkskrant, 24/02/1983)
• Met die positieve grondhouding tegenover de misdaad, en met een goed gebruik van de trucjes uit het genre is dokter Joris Joris een man geworden waar nog veel van valt te verwachten in de serie Moord in, Moord om en Moord tijdens. (Vrij Nederland. Boekenbijlage 1983)
• Na de capitulatie en de vlucht van de regering in mei 1940 moest Scheps heel wat overtuigingsarbeid verrichten, want velen binnen zowel als buiten de eigen gelederen waren geneigd tot een „positieve grondhouding" tegenover de Duitsers. (De waarheid, 07/12/1984)
• 'Deze vraag benader ik in principe vanuit een positieve grondhouding.' 'Wat bedoelt u?' 'Ik ben het ermee eens.' 'Zeg dat dan meteen.' Met deze advertentie wil SIRE in samenwerking met dit blad het gebruik van Klare Taal bevorderen. (advertentie in NRC Handelsblad, 05/11/1986)
• Bij de HP redactie overheerst een ‘positieve grondhouding’ ... (NRC Handelsblad, 01/06/1990)
• De overheid wordt onder schot genomen - Nederland kandidaat! - maar weet niet of dat met een waterpistool gebeurt. Van Marle een gek noemen, geen overheidsdienaar die deze diagnose durft stellen. Lubbers zijn ‘positieve grondhouding’ terzake komt nog het dichtst in die buurt. (Nieuwe Revu, 05/12/1991)
• Na een paar dagen met borrels, diners en sprekers - véél sprekers - verlieten de D66’ers de stad in de Elzas met een positieve grondhouding. (Elsevier, 18/04/1992)
• De kans op radicalisering is kleiner in een klimaat dat diversiteit omarmt, dat een positieve grondhouding uitdraagt ten aanzien van wie anders is: een andere mening, religie, politieke overtuiging heeft. (De Morgen, 09/04/2013)
• Hoeveel partijen in de Tweede Kamer uiteindelijk instemmen met de Pensioenwet, blijft nog even onzeker. De SGP heeft een positieve grondhouding tegenover het wetsvoorstel. (De Volkskrant, 03/11/2022)
• Desondanks is het onwaarschijnlijk dat het CDA zich in de senaat tegen de pensioenwet zal keren. Eerste Kamerlid Ria Oomen was vooraf niet geïnformeerd over het interview van haar partijgenoten, maar laat aan De Telegraaf weten dat haar fractie met een 'positieve grondhouding' het debat in gaat. (Trouw, 22/05/2023)