Woordenboek van Populair Taalgebruik

Marc De Coster (2020-2024)

Gepubliceerd op 17-08-2023

plat

betekenis & definitie

(18e eeuw) (< Jidd. polat, Hebr. pâlath, ontsnappen, zich redden) (oorspr. Barg.) (gezegd van politieagenten) corrupt, omgekocht. 'Plat krijgen': omkopen. Bij Köster Henke (1906): 'We moeten die getuige zien plat te maken. Ik moet haar met zoete woordjes plat maken (sussen). Moormann vermeldt 'platte kaf' (1731) voor een 'smous die gestolen goed koopt'.

• Alles wat we na het sluite der instructie konde doen, was een dotje geld bijeen brenge voor een platte advokaat, die de seintjes heen en weer bracht. Zodra 'k er genoeg van wist, ging 'k eerst, heel link en langs een omweg, probere de getuige plat te krijge. (Willem van Iependaal: Polletje Piekhaar. 1935)
• Plat maken: stil maken, omkopen, op zijn hand brengen. (E.G. van Bolhuis: De Gabbertaal. 1937)
• Wedden, dat onze patroon niet zwijgen kan en het verder vertelt aan de Bromtol, de platte rechercheur van het Hoofdburo?! (Willem van Iependaal: Lord Zeepsop. 1937)
• Ik stel voor, hiervan meteen vier miljoen af te splitsen voor het plat krijgen van hoge SD -pieten. (Friedrich Weinreb: Collaboratie en verzet 1940-45: Een poging tot ontmythologisering. 1971)
• (Enno Endt & Lieneke Frerichs: Bargoens Woordenboek. 1974)
• Als je het niet van mannen kunt winnen, doe je met ze mee en probeert ze plat te maken. Iedereen is plat te maken. (Bert Hiddema: Zwart geld. 1983)
• ... welke bewakers `plat' waren ... (Theo Kars: Gevaarlijk leven, 1983)
• Vermindering van het personeel zal er volgens De Graaff toe leiden dat bewaarders onder grotere druk komen te staan en mogelijk eerder zullen bezwijken voor verzoeken van gedetineerden, al of niet onder bedreiging, verboden stoffen als drugs en alcohol binnen te smokkelen. "De platte bewaarder, zoals die in ons jargon heet, komt inderdaad voor, maar nog niet in grote aantallen", aldus De Graaff. (NRC Handelsblad, 20/01/1983)
• Hun brigadier is plat gemaakt door de stichting en vaart in een gouden tjotter over de Vinkenoortse Plassen. (J.W. van de Wetering: Grijpstra en De Gier. De zaak Ijsbreker. 1985)
• 'Platte' agenten laten zich belonen voor informatie aan onderwereldfiguren of zijn tegen betaling bereid een andere kant op te kijken op het moment dat ze zouden moeten optreden. (Elsevier, 23/02/1991)
• Na het verschijnen van 'Sans Rancune' nog, waarin de vorige maand (eervol) ontslagen hoofdagent Jan van Daalen een boekje opendeed over 'platte' collega's en andere misstanden bij het Amsterdamse korps. (Elsevier, 17/04/1993)
• Tekenend voor het belang dat de Rotterdamse gokwereld aan een `platte' politieman hecht, is de verklaring waarin een van de omkopers onthult dat zelfs de tip dat de brigadier corrupt was, ooit voor 25000 gulden van de hand was gegaan binnen het criminele milieu. (de Volkskrant, 31/12/1993)
• De organisatie was platter geworden. Maar ook veel agenten bleken 'plat' -Bargoens voor: bezweken voor verleidingen van buitenaf. (Elsevier, 26/04/1997)
• Toch was ze plat. Dat was althans de aanklacht. Ze had in haar functie van politiesurveillante informatie aan haar broer gegeven. (Martin Bril: Etalagebenen. 1998)
• plat hebben, in zijn macht hebben. Smis 1955. (Jan Berns m.m.v. Jolanda van den Braak: Taal in stad en land. Amsterdams. 2002)
• In België had de bende tot voor kort een hoge politiefunctionaris 'plat'. (het Parool, 15/02/2003)
• Uiteindelijk kreeg Kempi ook zelf een douanier op Schiphol plat. (John van den Heuvel & Bert Huisjes: De Gevallen Engel. 2009)
• En iedereen was omkoopbaar. Binnen elk korps had je platte agenten. (Pieter Bart Korthuis: Penoza. 2010)
• (Paul Van Hauwermeiren: Bargoens zakwoordenboek. 2011)
• Femer zou kort voor de moord bij een “platte” rechercheur naar Van der Heiden hebben geïnformeerd. (Paul Vugts: De strijd tegen de Amsterdamse onderwereld. 2011)
• Zijn collega heette Pijppie en die was ook zo plat als de tyfus (Raoul Serrée: De Wallen in de jaren '60. Verhalen van prostituees, penoze en de postbode. 2015)
• We bedienen ze allemaal! En… onze organisatie is zo plat als een dubbeltje! (Marcel van Roosmalen: Je moet opschrijven dat hier niets gebeurt. 2018)
• Als een rancuneuze temeier op het bureau kwam vertellen dat je ‘plat’ was geweest, dan werd het de eerste keer nog niet geloofd (Cees Koring: Bureau Warmoesstraat ‘De levende legende’. 2018)
• (Paul van Hauwermeiren: Bargoens. Vijf eeuwen geheimtaal van randgroepen in de Lage Landen. 2020)