(17e eeuw) (< Lat. Apostolorum unguentum; Eng. apostles' ointment) (sch.) geneeskrachtige zalf, bestaande uit twaalf bestanddelen (terpentijn, was, ammoniakgom, geboortekruidwortels, olibanum, bdellium, mirre en galbanum, opoponax, verdigris, litharge plus olijfolie en azijn). Vroeger vooral in gebruik bij paardenartsen (om wonden en zweren te genezen). Toegeschreven aan de Perzische geleerde en arts Avicenna.
Voor meer informatie zie: https://www.wikiwand.com/en/Dodecapharmacum
• De Spijkerbalsem — ook bekend onder de namen Apostelzalf, Kroon van Indië, Mirakuleuze Balsem, Troost der Armen, Zalf van het Zevengetijde enz. — ontleent zijn naam aan zekeren Spijker, zooals uit de volgende advertentie van November 1785 blijkt: “De alom bekende, en oprechte en onvervalschte .Spijkerbalsem, dewelke in veele jaaren door wijlen Jan Spijker, in leeven Aanspreker, gewoond hebbende op de Kaisersgracht bij de Vijzelstraat te Amsterdam is verkocht, wordt gecontinueerd en verkocht door deszelfs Dochter AHda Jacobs Spijker, Huisvrouw van Johann Christoph Stuntz, op de Nieuwe Zijds Achterburgwal, op de hoek van het Keizerrijk: te Amsterdam." (Rotterdamsch nieuwsblad, 02/02/1924)
• apostelzalf, v. (scherts. Zalf, uit twaalf verschillende bestanddelen bestaande). (Koenen Verklarend Handwoordenboek der Nederlandse Taal. 18e druk. 1937)
• Zes weken geleden nog eiste de lijderes alle dagen een laxeerpil, een boterham met schrikpoeder, drie lepels laudanum, een glas gorgelwater, een theelepeltje kamfer, een bord aluinpap, twee druppels oorwater, een snuifje apostelzalf, en een mosterdbad met slaaptablet ter afronding van dat alles. (De Volkskrant, 06/08/1973)
• Keukenmeester Aelbrecht heeft het zo druk met het verzorgen van hun wondjes met zijn bijzondere apostelzalf — zo genoemd omdat de zalf twaalf ingrediënten bevat — dat hij nauwelijks toekomt aan het samenstellen van een menu. (Jean-Claude van Rijckeghem, Pat van Beirs: Jonkvrouw. 2011)
