Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 04-07-2022

Hysteron proteron

betekenis & definitie

Griekse term (eigenlijk: het latere eerder) voor het verschijnsel, dat een schrijver of spreker begrippen of feiten in een volgorde vermeldt, tegenovergesteld aan de natuurlijke. Bij Homerus zegt Telemachus bijv.: ik ga naar Sparta en naar Pylos (Od. 2, 214), hoewel hij eerst Pylos moet aandoen om Sparta te bereiken.

De psychologische achtergrond is, dat de dichter of de spreker het eerst uitspreekt, waaraan hij het laatst gedacht heeft of wat het meest zijn aandacht heeft. Later wordt de figuur opzettelijk als stijlfiguur toegepast.In de Logica noemt men „hysteron proteron” de fout, dat men een stelling tracht te bewijzen door iets, dat pas door deze stelling zelf kan worden bewezen.

< >