Theems (De), in het Engelsch Thames, bij de Romeinen Tamesis of Tamesa, de merkwaardigste rivier van Engeland, ontspringt onder den naam van Churn in de Cotswoldsheuvels in het zuidelijk gedeelte van Cheltenham, wordt door eene beek van Thames Head versterkt en vereenigt zich na een loop van 32 Ned. mijl boven Cricklade met de uit het westen komende bronrivier, de eigenlijke Theems of Isis. De rivier stroomt nu oostwaarts langs Lechdale, waar zij bevaarbaar wordt voor booten, ontvangt bij Oxford de Cherwell, die uit het noorden komt, wordt verder naar beneden gevoed door de Thames (bij Dorchester), de Kennet (bij Reading), de Loddon, de Colne, de Wey, de Mole en de Brent, — wijders beneden Londen door de Lea, de Ravensboume, de Darent en de Medway, bespoelt, behalve reeds genoemde plaatsen, Maidenhead, Windsor en Kingston, — en beneden Londen Greenwich, Woolwich, Gravesend en Sheerness en stort beneden laatstgemelde stad zich uit in de Noordzee. Midden in haren mond, die eene breedte heeft van 7 Ned. mijl, ligt bij de zandbank Nore een wereldberoemd vuurschip. Het stroomgebied van de Theems heeft eene uitgebreidheid van 290 □ geogr. mijl en behoort tot 14 graafschappen.
De lengte der rivier is 364, de afstand van haren mond tot aan hare bron 201 Ned. mijl. Het gedeelte der rivier beneden de Londonbridge draagt den naam van Pool, terwijl de haven (Port) zich uitstrekt tot aan Blackwall. De breedte der rivier bedraagt bij Gravesend 731 en bij de Londonbridge 244 Ned. el. De diepte is tot op dien afstand nergens geringer dan 3,6 Ned. el. De vloed doet er ieder half etmaal het water 4—6 Ned. el rijzen en heeft eene snelheid van 3—5 Ned. mijl in het uur, zoodat schepen van 800 ton de Catharina-dokken bij de Londonbridge kunnen bereiken. De vloed is nog merkbaar bij Teddington, 29 Ned. mijl boven de Londonbridge; aldaar wordt zijn voortschrijden door eene sluis belet.
Slechts zelden is deze rivier met ijs bedekt, maar dikwijls overstroomt zij hare oevers, die beneden Londen over een afstand van vele mijlen door dijken zijn bevestigd, dewijl de marschen aldaar bij hooge vloeden eene Ned. el beneden den waterspiegel liggen. Met betrekking tot den handel is de Theems eene van de gewigtigste rivieren der wereld, doordien de grootste koopstad, Londen namelijk, zich op haren oever verheft. Haar gewigt wordt nog verhoogd door de talrijke kanalen, welke de Theems in verband brengen met nagenoeg alle gewesten van Engeland. De voornaamste van deze zijn: het Theems- en Severnkanaal, — de Lechdale, — het Oxfordkanaal, — het Wilts- en Berkskanaal, — en het Grand-Junctionkanaal. De rivier is door uitgebreide vestingwerken tegen vijandelijke aanvallen beveiligd. Aan den mond van de Medway in de Theems ligt Sheemess, hetwelk den toegang verspert tot de oorlogshaven Chatham, en verder naar boven verdedigen vier groote forten den toegang tot Gravesend.
Merkwaardig is de tunnel, 2,4 Ned. mijl beneden de Londonbridge onder de Theems gelegd, om de beide oevers met elkander te verbinden zonder het scheepvaartverkeer te bemoeijelijken. Proeven tot zoodanigen aanleg, in 1798 door Dodd genomen, en ook latere (1806—1808) leden schipbreuk, en eerst Marc Isambard Brunel (zie aldaar) had in 1825 den moed, die onderneming te hervatten. Onderscheidene rampspoeden bragten vertraging in het werk, dat echter den 25sten Maart 1843 door Page werd voleindigd. Deze tunnel is 361,8 Ned. el lang, 4,27 Ned. el breed en 5,18 Ned. el hoog en zijn bodem I ligt 24,34 Ned. el beneden de oppervlakte van de straat. De kosten beliepen nagenoeg 51/2 millioen gulden. In 1869 kwam hij in het bezit van eene spoorwegmaatschappij, die er hare spoorweglijn doorheenlegde. Verder naar boven is in 1869—1870 een tweede tunnel (Tower Subway) gebouwd ter lengte van 405 Ned. el en enkel voor voetgangers dienend.
