Winkler Prins

Anthony Winkler Prins (1870)

Gepubliceerd op 20-08-2018

Teutoburger Woud

betekenis & definitie

Teutoburger Woud is de naam van eene boschrijke bergstreek in de Pruissische provinciën Hannover en Westfalen en in het vorstendom Lippe. Het zuidelijk gedeelte (de Egge) is eigenlijk slechts een oostelijk randgebergte van de bergvlakte van Paderborn, welke op de waterscheiding van de Weser en de Rijn gelegen is, door den Westfaalschen staatsspoorweg bij Neuenherse doorsneden wordt, in den Hausheide bij Driburg zich ter hoogte van 445 Ned. el verheft en in den Völmerstod (468 Ned. el) op de grenzen van Lippe zijn noordelijk uiteinde bereikt. Vanhier loopt het gebergte noordwestwaarts door Lippe (hier het Lippe'sche Woud en Osning geheeten), door de arrondissementen Bielefeld en Halle, door Osnabrück en Tecklenburg, doch draagt er geene afzonderlijke namen. In Lippe en in het arrondissement Minden vormt het drie evenwijdige bergketens, hier en daar door dwarsdalen verbroken, bijv. door de Dorenschlucht in Lippe en door de dalen van Bielefeld, Halle, Borgholzhausen en Iburg.

Zijne voornaamste toppen zijn: de Barnacken (451 Ned. el hoog), de Externsteine, de Grotenburg met het monument van Arminius en de Hermannsberg in Lippe, de Hünenburg (334 Ned. el hoog) bij Bielefeld en de Dörenberg (344 Ned. el hoog) bij Iburg. Op het gebied van Tecklenburg vormt het gebergte slechts één bergrug, die allengs daalt en bij Bevergern in de laagvlakte overgaat. Het gebergte is veelal met fraaije loofboomen bedekt en bestaat hoofdzakelijk uit gesteenten der krijtvorming, welke ten noorden en oosten grenzen aan de Jura- en triasvorming. Aan de oostelijke en noordelijke helling breidt eene zeer vruchtbare heuvelstreek zich uit, terwijl men aan de andere zijden, op het brongebied der Lippe en Ems, zandgronden en moerassen aantreft.

Den naam Teutoburger Woud vindt men eerst bij Tácitus en hij schijnt dien hoofdza-elijk te geven aan den Osning. De vermaarde veldslag, den 9—11 September van het jaar 9 na Chr. door Arminius aan den Romeinschen veldheer Varus geleverd, schijnt te hebben plaats gehad in dat gedeelte van den Osning, hetwelk besloten is tusschen de beide passen, welke van de Lippe bij Neuhaus en Lippspringe, door de Dorenschlucht en langs den Falkenberg, door het gebergte loopen. In elk geval moet men dat slagveld veeleer in Lippe-Detmold zoeken dan in het Westfaalsche arrondissement Beckum.

< >