Spruw (Aphthae) is een aandoening van de mondholte, zich vertoonende in de gedaante van een witachtigen, stippelvormigen uitslag op de smaaktepeltjes der tong en op het slijmvlies van de overige deelen der mondholte. Men heeft eene goedaardige en eene kwaadaardige soort. De eerste vertoont zich op elken leeftijd, maar vooral bij zuigelingen; zijneemt een aanvang met neêrslagtigheid, slaperigheid, roodheid en zwelling der tongtepeltjes, koortsachtigheid, dorst en vrees voor zuigen. Een paar dagen later ontwaart men op de punten der gezwollen tepeltjes, soms ook aan de binnenzijde van het tandvleesch witte stipjes, die na een paar dagen worden afgestooten of hier en daar in omvang toenemen en zich bij herhaling op nieuw vertoonen.
De oorzaak is veelal eene gestoorde werking der huid, en ligt ook wel in de ellendige zuigdotten, door onkundige moeders in den mond der zuigelingen geduwd. Men behandelt deze ongesteldheid veelal met een suikerhoudend en verzachtend mondsmeersel, zooals violenstroop, rozenhonig, althaea-stroop enz., maar het eenvoudigst geneesmiddel is een zorgvuldig rein houden van den mond. — Geheel iets anders is de kwaadaardige spruw. Vóór het uitbreken van deze vertoont zich gewoonlijk een roosachtige kleuring rondom den anus, vergezeld van den ligten graad van maag- en darmontsteking, die 6 of 7 dagen duurt, vóórdat men iets in den mond bespeurt. Inmiddels vermeerdert de snelheid der pols aanmerkelijk, — wel eens tot 140 slagen, en dan eerst vertoont zich op de tong en aan de binnenvlakte der wangen eene hooge roodheid, welke snel toeneemt en vergezeld gaat van pijnlijkheid, droogte en temperatuurverhooging. Na verloop van een paar dagen openbaart zich eindelijk de kenmerkende uitslag, die niet bestaat uit enkele stipjes, maar vast aanklevende, gele schijnvliezen vormt, waarin eene soort van schimmel (Oïdium albicens) gevonden wordt. Daarna neemt de diarrhee toe, de maag en darmontsteking verergeren, het kind vermagert, weigert alle voedsel en sterft. Deze ongesteldheid ontstaat veelal door eene slechte voeding en gebrek aan luchtverversching; zij komt dikwijls voor in gestichten, maar zelden in particuliere woningen.
