Prometheus, in de Grieksche fabelleer de zoon van den Titan Jápetus en van Clymene (of van Themis), ontkaapte in een hollenstaf het vuur, hetwelk Zeus (Jupiter) aan de menschen onthouden had, en bragt het op aarde. Om zich te wreken, zond Zeus de met hare noodlottige doos begiftigde Pandora derwaarts en kluisterde Prometheus aan eene rots, waar een arend hem de telkens weder aangroeijende lever wegpikte. Héraclés (Hérculés) doodde eindelijk met goedkeuring van Zeus den arend en bevrijdde Prometheus. Uit deze stof dichtte Aeschylus zijne grootsche trilogie, welke de lotgevallen van Prometheus behandelt.
Daarin komt Prometheus voor als een onsterfelijke god en tevens als de zelfverloochenende vriend der menschen. Hoewel zelf een telg van het geslacht der Titans, staat hij Zeus in den strijd tegen dezen met zijn raad ter zijde. Toen echter Zeus na het verwerven der heerschappij het menschelijk geslacht wilde verdelgen, om een nieuw geslacht te scheppen, ontrukte Prometheus de menschen aan het verderf, begiftigde hen met het vuur des hemels en verleende hun de hoop. Hij is de uitvinder van alle kunsten, die ’s menschen leven veraangenamen, maar tot loon van die weldaden werd hij op bevel van Zeus door Hephaestus (Vulcanus) aan eene rots in Scythië vastgeklonken. Hier komt Hermes (Mercurius) tot hem en verlangt, dat hij eene voor Zeus belangrijke voorspelling zal openbaren. bij zijne weigering werpt een bliksemstraal van Zeus hem met de rots in den Tartarus, en eerst na duizende jaren komt hij op aarde terug, om er de vroegere martelingen te verduren; hij wordt namelijk aan den Caucasus vastgesmeed en weder door den arend gefolterd, en zijne marteling zal geen einde nemen vóórdat een andere god ten zijnen behoeve vrijwillig naar den Hades gaat.
Hij vindt dien in den centaur Chiron, die door Héraclés doodelijk gewond is en naar zijn uiteinde verlangt, terwijl Zeus zijne goedkeuring geeft aan die plaatsvervanging. Eindelijk treedt Prometheus ook op als kunstenaar , die menschen en dieren vormt van leem en ze met hemelsch vuur bezielt of met den adem van Zeus of Athene (Minerva) doordringt. Na zijne bevrijding keerde Prometheus naar den Olympus terug, om er, gelijk te voren, als raadsman en profeet der Goden werkzaam te wezen. Ook door Göthe en door Shelley is deze stof in dramatischen zin behandeld.
