Winkler Prins

Anthony Winkler Prins (1870)

Gepubliceerd op 14-08-2018

Priestley

betekenis & definitie

Priestley (Joseph), een verdienstelijk wijsgeer, godgeleerde en natuurkundige, geboren den 13den Maart, 1733 Fieldhead bij Leeds, studeerde in de godgeleerdheid, werd in 1755 godsdienstleeraar der gemeente van Independenten te Needham-Market in Suffolkshire, daarna te Namptwitch in Cheshire, in 1761 leeraar in de fraaije wetenschappen aan de hoogeschool te Warrington, in 1768 predikant bij eene gemeente van Dissenters te Leeds, in 1770 bibliothecaris van lord Shelburn te Parijs, in 1780 weder leeraar eener gemeente van Dissenters te Birmingham en vervolgens eener dergelijke te Hackney. Door zijne godgeleerde geschriften, waarin hij de Kerk eene vijandin der waarheid noemde, geraakte hij met andere theologen in zulk een hevigen strijd, dat het opgehitste graauw te Birmingham zijn huisraad verwoestte en hij zelf zich ter naauwernood redden kon. Om zich aan die vervolgingen te onttrekken, begaf hij zich naar Noord-Amerika, waar hij zich vestigde te Northumberland in Pennsylvanië. Hier stichtte hij eenige gemeenten van Unitariërs en overleed den 6den Februari) 1804 op zijn landgoed bij Philadelphia.

Het verdienstelijkst heeft hij zich gemaakt door zijne natuurkundige geschriften, van welke wij noemen: „History and present state of electricity (1767)”, — „History and present state of the discoveries relating to vision, light and colours (1772)", — en „Observations on different kinds of air (1772, 6 dln)”. Hij ontdekte de zuurstof en chloorwaterstof, het ammoniak, stikstofoxydule, kooloxyde enz., en leverde belangrijke bouwstoffen voor het stelsel van Lavoisier. Voorts vermelden wij van hem: „Examination of the doctrine of common sense (1775)”, — „Disquisition of matter and spirit (1777)”, — „The doctrine of philosophical necessity (1777)”, — „History of the corruptions of christianity (1782)”, — en „History of the Christian church (1803, 4 dln)”. Zijne „Theological and miscellaneous works” zijn in 1817 in 25 deelen in het licht verschenen.

< >