Praefectus was in het oude Rome in het algemeen de benaming van een bevelhebber of opzigter in militaire of burgerlijke zaken. Zijn werkkring werd door eene bijvoeging nader bepaald. Zoo werden in de dagen der Republiek in sommige Italiaansche steden jaarlijks praefecten benoemd om regt te spreken (proefecti juric). De praefectus annonae moest zorgen voor een voldoenden aanvoer van graan, — de praefectus aerarii had ten tijde des Keizers (in plaats der vroegere quaestores) het bestuur over de schatkist.
Voorts heette de bevelhebber der vloot praefectus classis, — de aanvoerder van eene afdeeling ruiters der hulptroepen praefectus alae of praefectus equitum, en van eene infanterie dier troepen praefectus cohortis, — de aanvoerder der pioniers praefectus fabrorum, terwijl men bij ieder legioen een praefectus castrorum had, die op de versterkingen moest toezien. Wijders had men ten tijde van de Keizers de ambten van praefectus urbi en praefectus praetorio. Het eerste bestond reeds onder de Koningen en onder de Republiek; de praefectus urbi ontving zijne aanstelling zoovaak zich de koningen of consuls uit Rome verwijderden. Sedert Augustus echter was dit ambt van duurzamen aard, en wie het bekleedde, moest bovenal zorgen voor de veiligheid in de stad en hare omstreken. Het tweede ambt werd door laatstgenoemden Keizer ingesteld en aan één, twee of drie personen toevertrouwd. Het bestond aanvankelijk in het opperbevel over de praetoriaansche benden, — later evenwel werd de praefectus praetorio als plaatsvervanger des Keizers met het hoogste gezag bekleed. — In Frankrijk staat de prefect aan het hoofd van een departement, — in Italië de prefetto aan het hoofd eener provincie.
