Memphis, de oudste hoofdstad van Beneden-Egypte en de tweede residentie der aloude koningen, verhief zich op den westelijken oever van de Nijl, nabij de hedendaagsche dorpen Mitraheni en Sakara, 2 geogr. mijl ten zuiden van Cairo. Koning Menes verlengde den loop der zoo even genoemde rivier en stichtte op de drooggeloopene plek de stad Men Nefer (Goede Plaats), een naam, welke door de Grieken veranderd is in Memphis. Hij deed er tevens een prachtigen Ptah-tempel verrijzen en omringde haar met een sterken muur. Zijn zoon Atothis bouwde er een koninklijk paleis en verhief Memphis tot hoofdstad des rijks, zoodat zij weldra een hoogen trap van bloei bereikte.
Met het einde der 8ste dynastie (omstreeks 2500 vóór Chr.) daalde zij af tot tweede residentie en zag zich onder de 11de dynastie geheel en al overvleugeld door Theben. De heerschappij der Hyksos werd voor haar noodlottig, en eerst laat, onder de 26ste dynastie (686 vóór Chr.), ontstond voor haar door den invloed der naburige hoofdstad Saïs een nieuw tijdperk van bloei. In 527 veroverde Cambyses de stad, welke na dien tijd begon te kwijnen, totdat 3 eeuwen later de stichting van Alexandrië haar ten gronde rigtte. De bevolking verdween, doch de gebouwen bleven in stand; zoodat Diodorus en Strabo de uitgebreidheid en pracht van Memphis bewonderden. De Arabier Abd-oel-Latif, die haar in de 13de eeuw bezocht, maakt gewag van hare indrukwekkende bouwvallen, en Aloelfeda gaf 150 jaar later nog eene prachtige schets van Memphis. Van al dien luister is thans geen spoor meer te vinden. De steenen der paleizen werden gebruikt tot het stichten van Caïro, en slechts woeste puinhoopen en een omgevallen reusachtig standbeeld van Ramses II wijzen de plaats aan, waar deze stad zich weleer verhief.
Eene andere stad van dien naam ligt in den Noord-Amerikaanschen Staat Tennessee, op den linker oever van de Mississippi, boven den mond der Wolf River. Zij heeft fraaije, breede straten, een sierlijk park, 45 kerken, 2 geneeskundige scholen, 3 hoogere burgerscholen voor meisjes en telt (18761 omstreeks 65000 inwoners, waaronder zich 20000 Negers bevinden. Zij is de belangrijkste stad tusschen New-Orleans en St. Louis, ligt tevens aan den spoorweg en drijft een aanzienlijken handel in katoen, meel, graan, varkensvleesch, enz.
