Jekaterinoslaw, een gouvernement in Zuid- of Nieuw-Rusland, tusschen Charkow en Poeltawa (ten noorden), Cherson (ten westen), Taurië (ten zuiden) en de Zee van Azof en het land der Donsche Kozakken (ten oosten) , is met het stedelijk gebied van Taganrog en het land der Azofsche Kozakken tot een district vereenigd, hetwelk in 1870 op 1225'/4 □ geogr. mijl ruim 1352000 zielen telde. Het is grootendeels eene grazige steppe, die alleen ten westen van de Dnjepr en langs deze rivier eenige afwisseling aanbiedt op die plaatsen, waar de watervallen (porogi) een bekoorlijk landschap versieren. Wegens de zuidelijke ligging des lands vindt men er abrikozen, perziken, kersen en moerbeziën, — ja, zelfs amandel- en vijgeboomen, druiven en meloenen in de opene lucht. Vooral de sleedoorn is er inheemsch, en van zijne bessen bereidt men den ternewka (sleedoomwijn).
Behalve den landbouw, zijn er zijde- en schapenteelt belangrijke bronnen van bestaan, en de regéring zoekt er gestadig de welvaart der ingezetenen te vermeerderen. Honderde volkplantingen zijn er gesticht uit allerlei natiën. Nevens Duitschers vindt men er Tartaren, Perzen , Groot-Russen, Kozakken, Grieken, Georgiërs, Armeniërs, Serben, Magyaren, Moldaviërs, Walachijers, Boelgaren en Albanézen. Men heeft er ook steenkolenbeddingen ontdekt over eene uitgebreidheid van 62 □ geogr. mijl, met lagen van voldoende dikte. Men heeft ze in 3795 het eerst ontgonnen. Het land is in 1752 met kolonisten bevolkt, heette aanvankelijk Nieuw-Siberië, in 1764 NieuwRusland, en werd in 1783 in een gouvernement herschapen.
Het is verdeeld in 8 arrondissementen. Hare hoofdstad, desgelijks Jekaterinoslaw genoemd, op den regteroever van de Dnjepr, boven de stroomversnellingen in 1783 door Potemkin gesticht en met den naam van Catharina II versierd, is grootsch aangelegd, maar onvoltooid. Zij is de hoofdplaats van een arrondissement, de zetel van een gouverneur en van een bisschop, en bezit 6 kerken, een godgeleerd seminarium, een gymnasium, eenige andere inrigtingen van onderwijs en een aantal stichtingen van weldadigheid. Ook heeft men er een vervallen paleis van Potemkin, fraaije parken en openbare tuinen. De nijverheid heeft er zich krachtig ontwikkeld; er zijn onderscheidene 'lakenfabrieken en deze stad, de stapelplaats van den handel op Odessa, heeft twee bloeijende jaarmarkten. Men heeft in dit arrondissement nog onderscheidene andere belangrijke steden en vlekken.
