Gadoliniet is de naam van eene zeldzame delfstof, bij Ytterby in Zweden gevonden. Daarin ontdekte Gadolin in 1794 eene nieuwe soort van aarde, door Eckeberg in 1796 ytter-aarde genoemd. Het gadoliniet kristalliseert zelden en onduidelijk in 2- en éénledige of monoklinoëdrische, zuilvormige kristallen, is schelpachtig of oneffen en splinterig van breuk, op zijn best aan de kanten doorschijnend, zwart en met een glasglans bedeeld. Zijne hardheid ligt tusschen die van veldspaat en kwarts, en zijn soortelijk gewigt bedraagt 4 tot 4,3.
Splinterig gadoliniet smelt voor de blaasbuis tot eene bloemkoolachtige massa, en schelpachtig gadoliniet wordt er grijsachtig groen zonder te smelten. Het wordt ontleed door zoutzuur, waarbij zich kiezelgelei afscheidt, en is óf eene kiezelzure verbinding van cerium-oxydule met ytter-aarde en ijzer-oxydule óf het bevat daarenboven lanthanium-oxyde en beryl-aarde. Tegelijk met yttrium bevat gadoliniet de metalen erbium en terbium, terwijl het cerium vergezeld is van lanthanium en didymium. Men vindt het in grofkorrelig ganggraniet in Zweden en Noorwegen, op Bornholm, en in de Noord-Duitsche en Noord-Nederlandsche zwerfblokken.
