Foucault (Jean Bernard Léon), een Fransch natuurkundige, geboren te Parijs den 18den September 1819, studeerde aanvankelijk in de geneeskunde, maar legde zich inzonderheid toe op de natuurkunde en werd adsistent bij Donné en Fizeau, — voorts in 1845 redacteur van het wetenschappelijk gedeelte van het „Journal des Débats” en legde zich tevens met ijver toe op de natuurkundige wetenschap. Zijne onvermoeide proefnemingen bragten hem tot de uitvinding van een „Appareil illuminateur” of een toestel tot het verwekken van electrisch licht, alsmede tot die van een electro-magnetischen regulator. Inzonderheid heeft hij een wereldberoemden naam verworven door de naar hem genoemde slingerproef, welke een zigtbaar bewijs verschaft voor de omwenteling der aarde om hare as. Hij bevestigde een slinger van ijzerdraad, aan het onderste uiteinde van een zwaren metalen bol voorzien, aan den zolder, bragt dien uit den verticalen stand door hem met een dunnen draad aan den wand te bevestigen en verbrak daarna dezen draad door verbranding, zoodat de slinger zich zonder eenigen schok in een bepaald slingervlak bewoog.
De beweging der aarde had daarop geen invloed en het bleek, dat de slinger zich geleidelijk ging bewegen in eene andere rigting dan de daaronder gestelde kompasroos eerst aanwees. Daar het slingervlak onveranderd bleef, moest men de oorzaak zoeken in een veranderden stand dier kompasroos, en het werd door berekening duidelijk, dat die verandering in overeenstemming was met de omwenteling der aarde, waaraan die kompasroos was verbonden. Het duidelijkst is zulks op eene der polen onzer aarde. Bevestigde men dàâr den slinger in het verlengde der aard-as, dan zou het slingervlak juist in 24 uur alle rigtingen der kompasroos doorloopen, terwijl daarentegen onder den evenaar geene verandering van slingervlak met betrekking tot de rigting der kompasroos plaats heeft. Tusschen de pool en den evenaar bedraagt de afwijking in een uur te Petersburg bijna 13°, te Amsterdam ongeveer 12°, te Rome nagenoeg 10° te Calcutta 5¾°. Men heeft die proeven op een groot aantal plaatsen, zooals in den dom te Spiers (door Schwerd), in den dom te Keulen (door Grothé) enz. met groote zorg en steeds met hetzelfde gevolg herhaald. Foucault werd in 1865 lid der Académie, en overleed te Parijs den 12den Februarij 1868. Zijne opstellen zijn geplaatst in de „Comptes rendus” en in de „Bibliothèque d'instruction populaire”.
