Collecte, van het Latijnsche woord collectio, dat inzameling beteekent, noemt men eene geld-inzameling ten behoeve van de armen, zoowel langs de huizen als in de kerken. Hier geschiedt zij in buidels, die aan stokken bevestigd zijn en voorheen veelal van schelletjes voorzien waren, of in geslotene bakken, aan den ingang van het gebouw geplaatst, of ook wel in opene schalen, in welk geval zij den naam van schaalcollecte draagt. Doorgaans hebben er ook schaalcollecten plaats bij huwelijksverbindtenissen en begrafenissen.
Burgerlijke besturen veroorloven ook wel aan personen, die door het verlies van een huis, een schip of een paard of door eenig ander ongeluk broodeloos geworden zijn, om eene collecte te doen bij de huizen der ingezetenen, gelijk ook jaarlijks geschiedt voor het Fonds van de Gewapende dienst, om in de behoeften van oude strijders te voorzien. — Reeds in de Handelingen der Apostelen vindt men gewag gemaakt van eene collecte te Antiochië voor de verdrukte gemeenteleden te Jérusalem. Personen, die met de inzameling zijn belast, noemt men collectanten, terwijl de staatsambtenaren, aan wie het incasséren van gelden, voor loten der Nederlandsche staatsloterij besteed ,. den naam dragen van collecteurs. — Verzamelingen van opmerkingen, aanteekeningen, uittreksels en aanhalingen uitgelezene werken vormen collectanea, — terwijl men eene verzameling van voorwerpen van dezelfde soort, bijvoorbeeld van schilderijen, collecties noemt. — Voorheen gaf men den naam van collectio mede aan het gebed, hetwelk in de R. Katholieke kerken, na de uitnoodiging der diakens tot opstaan, door den bisschop werd uitgesproken en als het ware eene verzameling bevatte van al de gebeden der geloovigen, en thans geeft men nog dien naam aan het gebed, hetwelk door den priester voor het altaar met hulp van het koor gezongen wordt.
