Camee, in het Fransch camée, in het Italiaansch cameo óf cammao en in het Middeleeuwsch Latijn camaeus, eene verbastering van gemma (edelgesteente), noemt men in het algemeen zoodanige steenen, waarop verheven werk is aangebragt, zoodat men ze wél onderscheiden moet van de ingesnedene steenen of intagliën. Vooral geeft men dien naam aan steenen, die uit twee lagen bestaan van verschillende kleur, zoodat de figuren uit de bovenlaag gesneden worden en de benedenlaag den grond uitmaakt. Hiertoe gebruikten de Ouden vooral den onyx, die uit bruine en witte lagen is zamengesteld, en den sardonyx, die daarenboven nog eene derde laag van carneool bezit, — voorts den agaat, amethist, carneool, hyacinth, speksteen enz.
Daar echter zulke steenen niet overvloedig voorhanden zijn, werden zij reeds door de Ouden op eene kunstmatige wijze bereid. De kunst, om van zulke steenen cameeën te maken, schijnt zeer oud te wezen en is vermoedelijk van de Babyloniërs door de Phoeniciërs tot de Egyptenaren en van deze door de Grieken tot de Romeinen gekomen, die aan zulke gewrochten den naam gaven van ectypa. Intusschen bloeide het snijden van cameeën eerst in het laatste tijdperk der Grieksche kunst, hetwelk op dat van Praxiteles volgde. Het meest waren zij in den smaak aan de hoven der opvolgers van Alexander de Groote. Niet alleen versierde men het ligchaam met cameeën, maar men deed ze ook zetten in vazen, drinkbekers enz.
Enkele zeer merkwaardige cameeën van Griekschen oorsprong zijn tot ons gekomen. Daartoe behoort de beroemde cameo-gonzaga, thans in het Keizerlijk muséum te Petersburg, waarin vermoedelijk het hoofd van Ptolemaeus I en dat van zijne gemalin Eurydice gesneden zijn; alsmede de groote camee in het kabinet van oudheden te Weenen met het hoofd van Ptolemaeus II en Arsinoë, — voorts uit den tijd der Romeinsche keizers de gemma Augustea in het kabinet te Weenen, en een steen in de verzameling te Parijs, waarop Tïberius als Jupiter en zijne moeder Livia als Ceres wordt voorgesteld.
Eene fabriek te Trapani op Sicilië, die van Wedgwood in Engeland en ook Duitsche kunstenaars hebben kostbare afdrukken van zulke cameeën geleverd in zwavel, porselein, potklei enz.
