Cambyses, de zoon van Cyrus en Cassandane, beklom na den dood zijns vaders (530 vóór Chr.) den Perzischen troon en toog weldra naar Egypte, dat door het verraad van Phanes in zijne handen viel, liet zich door de Grieken te Cyrene en Barca als heerscher huldigen, doch moest van zijne plannen tegen Carthago afzien, daar de Tyriërs, die zijne zeemagt uitmaakten, niet wilden optrekken tegen de door hen gestichte stad.
Zijne onderneming tegen den priesterstaat van Zeus (Jupiter) Ammon mislukte wegens de barre zandwoestijnen, en toen hij, gekrenkt door den spot van den Koning der Aethiopiërs, tegen deze te velde trok, zag hij zich door hongersnood gedwongen, om terug te keeren, zoodat hij na het verlies van een groot gedeelte des legers Memphis bereikte, waar de Egyptenaren juist het geboortefeest van den stier Apis vierden. Meenende, dat zij jubelden over zijn ongelukkigen krijgstogt, deed hij de regéringsleden der stad ter dood brengen, de priesters geeselen en bragt Apis eene wonde toe.
Wegens die schanddaad — zoo meldt de Egyptische sage — werd de Koning woedend, en in zijn waanzin deed hij zijn broeder Smerdes, zijne zuster en echtgenoote Meroë en vele vrienden en getrouwen vermoorden. Een aanzienlijk persoon gaf zich uit voor den omgebragten Smerdes en verkreeg een groot aantal aanhangers. Bij een togt tegen dien bedrieger bragt Cambyses, zijn paard beklimmende, zich met zijn eigen zwaard eene wonde toe aan de heup, aan welke hij in het jaar 523 vóór Chr. te Ecbatana overleed. In den Bijbel heet hij Ahasveros. Hij was de laatste uit het huis der Achaemeniden.
