Wat is dat? Encyclopedie voor jongeren

P.J.F.H. van de Rivière, R. de Ruyter-van der Feer (1928, 1930 en 1938)

Gepubliceerd op 13-08-2019

Nortonpomp

betekenis & definitie

Om het grondwater uit een diepte van enige meters in den bodem aan den dag te brengen, moest men in vroegere tijden steeds een put graven, totdat het grondwater was bereikt en daarna kon men dan door middel van een schepwerktuig, het water omhoog halen. Aan den Amerikaan Norton is het gelukt om een methode te vinden, die het graven van zo’n put overbodig maakt.

Hij liet een lange ijzeren buis (of een reeks van op elkaar geschroefde buizen), van 5 c.m. wijdte ongeveer, loodrecht in den grond slaan of schroeven; aan de onderzijde was de buis afgesloten en voorzien van een stalen puntschoen of schroef, die het mogelijk maakte door de aardlagen heen te dringen, zolang geen rotsbodem, grote stenen of andere hindernissen ontmoet werden. Het onderste stuk van de buis, boven de stalen punt, was over enige lengte (30 tot 60 c.m.) geperforeerd, d.w.z. er waren vele kleine gaatjes of spleetjes in gemaakt, waardoor het grondwater binnen kon dringen.

Daarna werd op het boveneind van de buis, dat boven den grond uitstak, een zwengelpomp luchtdicht vastgeschroefd en daarmede was de Nortonpomp of Nortonwel in slechts weinig uren tijds en met weinig kosten gereedgemaakt. Door den zwengel n.l. met de hand op en neer te bewegen, wordt er in de pomp een zuiger in werking gebracht, die het water door de buis opzuigt en tot boven den beganen grond opvoert.De Nortonpomp komt in het bizonder te pas bij de drinkwatervoorziening, o.a. van legertroepen. Zij is het eerst gebruikt in Amerika bij den Vrijheidsoorlog in 1861—

1865. Daarna is zij met groot succes toegepast tijdens den Engelsen veldtocht in Abessinië in 1867—1868. Sedert dien is zij ook bekend als „Abessijnse wel”.

Met de Nortonbuis zijn op deze wijze diepten van 25 m. in den bodem bereikt. De diepte van den grondwaterspiegel mag echter niet meer dan 8 tot 9 m. beneden den beganen grond gelegen zijn, anders is het de pomp niet mogelijk het water tot zo hoog op te zuigen; zulks in verband met de stijghoogte van water in een luchtledig gezogen buis, die immers ten hoogste 10,35 m. kan zijn.