In tijden van oorlog lieten de meeste landen hun handelsvloten door een of meer oorlogsschepen ter bescherming begeleiden: convoyeren. Deze oorlogsschepen moesten beletten, dat de vloot, die aan hun hoede was toevertrouwd, overlast ondervond van een der strijdende partijen of, ingeval de schepen zelf tot één der oorlogvoerende partijen behoorden, dat ze door den vijand genomen of in den grond geboord werden.
Deze begeleidende oorlogsschepen noemde men het konvooi.In vroegere eeuwen, toen de kaperij nog veelvuldig voorkwam, voeren de handelsschepen bijna steeds in groepen verenigd, onder konvooi, ook buiten oorlogstijd.
In onze streken geschiedde dit in de 16de en 17de eeuw vooral ter bescherming tegen de Duinkerker en Algerijnse kapers. Jullie hebt allen wel eens over deze zeerovers gelezen. Wanneer ze een schip bemachtigden, vermoordden zij veelal de bemanning en sleepten schip en lading naar hun haven. Ook gebeurde het wel, dat ze alleen het belangrijkste deel van de lading overbrachten en dan het schip met zijn bemanning lieten zinken.
In deze eeuwen was iemand, die zijn handelsschepen wilde verzekeren tegen schade of verlies, dikwijls verplicht, zijn schepen op bepaalde routen onder konvooi te laten varen. Deed hij dat niet, dan werd bij verlies van schip of lading de verzekeringssom niet uitbetaald.
Sommige grote handelsmaatschappijen, zoals b.v. de Verenigde Oost-Indische Compagnie, hadden eigen oorlogsschepen: de zogenaamde konvooiers.
In alle andere gevallen betaalde men voor het konvooi en deze betalingen noemde men dan weer konvooigelden. Op den duur ontaardden deze in een soort vaste rechten.
Door het betalen van deze rechten (licenten) kreeg men het recht handel te drijven op een Nederlandse haven. Uit deze „licenten” ontstonden de invoerrechten.
Deze „konvooien en licenten” brachten in de 16de en 17de eeuw zoveel op, dat de gehele oorlogsvloot er van betaald kon worden.
In den laatsten tijd zijn regelmatig konvooidiensten verricht door Nederlandse oorlogsschepen op de route naar de Middellandse zee in verband met den burgeroorlog in Spanje.
