Het is niet bekend, wat het woord heks precies betekent, maar ook wat er onder moet worden verstaan, is nooit nauwkeurig vastgesteld. Een heks is een vrouw, die op de een of andere manier in betrekking staat met den duivel, een verbond met hem gesloten heeft, van hem macht ontvangt om andere mensen kwaad te doen.
Men nam aan, dat zij op bezemstelen of stokken door de lucht konden vliegen; daarvan vooral gebruik maakten in nachten, wanneer zij met den duivel samenkwamen, om feest te vieren. Vooral de Walpurgisnacht (de nacht van den ten Mei) was als zodanig bekend. Dan trokken de heksen, naar men zich voorstelde, uit alle streken op ter samenkomst met den duivel op een of anderen berg (b.v. den Blocksberg, d.i. de Broeken in den Harz). Daar werden heksendansen' uitgevoerd, woeste drinkgelagen gevierd en tegen het aanbreken van den dag vlogen de heksen huiswaarts, voorzien van macht en tovermiddelen om anderen te schaden.
Met name waren zij in staat schadelijken invloed uit te oefenen op vrouwen vóór de geboorte van een kind; den oogst te vernielen enz.
Geen wonder, dat men er op bedacht was, nu men eenmaal het bestaan van zulke vrouwen had aangenomen, deze te ontdekken en onschadelijk te maken. Vooral in Katholieke, maar ook in Protestantse landen werd een stelselmatige vervolging ingezet tegen vrouwen, die van hekserij verdacht werden en men schat het aantal der, soms op gruwzame wijze, ter dood gebrachte heksen in het verloop der 13e tot de 17e eeuw op minstens een millioen.
Door pijniging trachtte men de heksen, veelal oude, maar soms ook wel jonge vrouwen, tot bekentenis te brengen, of wel men paste een zogenaamde heksenproef toe, die veelal hierin bestond, dat men de vrouw gebonden in het water wierp. Zonk ze, dan was ze onschuldig, bleef ze echter drijven, dan was ze schuldig en daarmee haar lot bezegeld.
Toch ontstond er langzamerhand verzet tegen deze heksenprocessen: het gezond verstand brak zich ook hier baan en vooral een Hollander Balthasar Bekker, predikant te Amsterdam, verrichtte met zijn boek: „De betoverde wereld” nuttig en baanbrekend werk. Toch duurde het nog tot 1793, vóór in Polen de laatste „heks” berecht is. ’t Zal voor ons wel duidelijk zijn, dat al deze voorstellingen berusten op bijgeloof en door de eeuwen heen stammen uit den duisteren tijd van heidendom en afgodendienst.
