is eigenlijk niet een woord, dat diep in de Nederlandse geschiedenis wortelt. Het woord is ontleend aan het Griekse woord gumnasion, dat een openbare plaats buiten de Griekse steden aanduidde, waar men naakt (het Griekse woord gumnos) lichaamsoefeningen hield.
Daar kwamen dan vaak philosophen en sophisten, zodat er ook wel geestelijke oefeningen werden gehouden.In de 15de en 16de eeuw werden in Duitsland de „geleerde” scholen veelal gymnasium genoemd. Het waren de Broeders des Gemenen Levens, die tot de eerste oprichters der gymnasia in Duitsland behoorden (men noemt hier namen als Hegius uit Deventer en Erasmus).
Officieel is de naam gymnasium in Pruisen eerst in 1812 ingevoerd.
Ten onzent is het gymnasium in 1876 door de wet in het leven geroepen, als een sterk hervormde Latijnse school.
De lycea zijn instellingen van den laatsten tijd, veelal opgericht met de bedoeling om de beslissing, welke studierichting: Gymnasium of H.B.S. een leerling zal gaan, uit te stellen.
In het buitenland noemt men gymnasium veelal college, collegio, collége, lycée, athénée, grammar-school enz.
