De eerste min of meer bruikbare machine van dit soort (de phonograaf) werd door Edison in 1877 gemaakt.
Edison had zich reeds lang met het plan beziggehouden een toestel te maken, geschikt om de menselijke stem vast te leggen en weer te geven. Hij vond daarbij steun in het bekende verschijnsel, dat een trillende stemvork een tweede in trilling kan brengen.
Het eerste toestel, dat hij maakte, bestond uit een metalen rol.
Boven de rol, welke met bladtin bekleed was, bevond zich een membraan, waaraan een scherpe stift bevestigd was. Sprak men nu tegen dit membraan, dan sneed de stift een groef in het lopende bladtin, maar tevens werden de geluidstrillingen daarin „in de diepte” opgetekend. Liet men nu een andere stift, waaraan een membraan bevestigd was, opnieuw over de groef lopen, dan maakte het membraan dezelfde bewegingen als bij de „opname” en kreeg men dus de weergave van het opgenomen geluid. Deze weergave was echter zeer onvolkomen en jaren lang had dit instrument, hetwelk door Edison phonograaf genoemd werd, niet veel praktische betekenis. Eerst een tiental jaren later ontdekte de Amerikaan Slimmer Tainter, dat een mengsel van z.g. boomwas en bijenwas een zeer geschikte stof vormde ter vervanging van het bladtin en nadien werd de phonograaf een vrij goed en bruikbaar toestel.
De eigenlijke gramofoon werd uitgevonden door Berliner.
Het kenmerkende verschil tussen deze en de phonograaf bestaat uitsluitend in de wijze van optekenen van de geluidstrillingen. Liggen de opgetekende trillingen bij de phonograaf als het ware in de diepte, bij de gramofoon liggen ze in de breedte; of technischer gezegd liggen de eerste in een verticaal, de tweede in een horizontaal vlak. Bij de gramofoon werd ook, bijna van het begin af, een andere werkwijze bij het vervaardigen van de gramofoon-platen toegepast. De opname geschiedt op een van was gemaakte plaat. Na de opname wordt deze plaat bedekt met een laag grafiet. Deze stof is n.l. een geleider voor den electrischen stroom en daardoor kan deze plaat in een galvanisch bad met een laag metaal bedekt worden. Wordt de was en het grafiet verwijderd, dan krijgen we een negatief van de oorspronkelijke opname, welke „matrijs” genoemd wordt. Na enige technische bewerkingen is deze matrijs geschikt om er de bekende, van schellak en enige andere stoffen vervaardigde, gramofoonplaten van te persen.
De gramofoon op zich zelf heeft weinig verbeteringen ondergaan.
Dit kan niet gezegd worden van de wijze van opnemen.
Sedert de versterkingstechniek, door middel van de radiolampen een grote vlucht genomen heeft, is de manier van opnemen enorm verbeterd.
Men spreekt dan ook de laatste tien jaren van electrisch opgenomen platen, hoewel dit den laatsten tijd als vanzelfsprekend geldt.
Bij de electrische opnamen gebruikt men een bijzonder goede microphoon, terwijl vroeger, zoals nog bij de phonograaf, het membraan als opname-apparaat dienst deed.
