Wat is dat? Encyclopedie voor jongeren

P.J.F.H. van de Rivière, R. de Ruyter-van der Feer (1928, 1930 en 1938)

Gepubliceerd op 09-08-2019

Calorie

betekenis & definitie

is een bekende term uit de natuurkunde. Evenals de meter de eenheid is voor het bepalen van de lengte en de liter de eenheid voor het bepalen van den inhoud, wordt de calorie gebruikt als eenheid, om een hoeveelheid warmte te meten.

Nu zul je wel zeggen: „ik dacht, dat de warmte gemeten werd met graden.” En inderdaad — wij meten de warmte van een bepaald voorwerp of een stof met graden. Doch bij dit meten houden wij geen rekening met de grootte van het lichaam, dat die warmte bezit, of met warmte-toe- of afvoer.

Bij de calorieën daarentegen gaat het over de warmteenergie. Onder één calorie verstaat men dan ook de hoeveelheid warmte, die nodig is, om de temperatuur van i gram water van 15° op 160 Celsius te brengen. Dit is een z.g. gramcalorie. De kilogramcalorie, ook wel grote calorie genoemd, is de hoeveelheid warmte, die nodig is, om de temperatuur van 1 liter water van 150 op i6° Celsius te brengen.

Waarom niet van 0° op 1° Celsius?, zal allicht de vraag zijn, die onmiddellijk weer bij je rijst. Wel, een gram water wordt niet precies gelijkmatig warm. De hoeveelheid warmte, die telkens gebruikt wordt, om het water weer i° Celsius in temperatuur te doen stijgen, is bij lagere temperaturen groter dan bij hogere, hoewel het niet veel scheelt. Nu begrijp je ook, waarom een nulcalorie (de hoeveelheid warmte, die nodig is om een gram water van 0° op 1° Celsius te brengen) weer iets anders is dan een 15° calorie of een 20° calorie. De calorie, die nodig is, om 1 gram water van 150 tot 160 te verhitten, wordt kamertemperatuur-calorie genoemd en wordt algemeen als eenheid aangenomen.