Dit eiland in ons Indië is vooral zo bekend door de tin, die men er wint. Het heeft een oppervlakte, die ruim 1/7 deel is van die van Nederland, terwijl Nederland ruim 17 keer zo dicht bevolkt is als Billiton. Het centrum van de tin-exploitatie ligt aan de Oostkust van het eiland bij Manggar.
Tin komt in drie verschillende „toestanden” voor. De ondergrond van het eiland bestaat uit granietgesteenten, waarin zich oorspronkelijk het tinerts in gangen of lagen bevindt. Waar de rivieren deze tinhoudende lagen aansnijden, voeren ze het tinerts mee en zetten de grote stukken in de bedding af, terwijl ze de kleinere deeltjes tot ver in zee meevoeren.
Tin kan dus gewonnen worden direct uit het gesteente, uit de rivierbeddingen of uit zee.
Waar het tinerts dicht aan, de oppervlakte ligt, spuit men het met een grote spuitinstallatie los; waar het dieper ligt, verwijdert men eerst de deklaag en Chinese koelies brengen daarna het erts aan de oppervlakte.
Men zuivert het erts door het uit te wassen. Tin toch is een metaal en vrij zwaar (S.G. 7.3); spoelt men dus het met zand en steen vermengde erts met water, dan zullen zand en steen door het water meegevoerd worden, terwijl het tinerts achter blijft.
In de rivieren en in zee baggert men het tinhoudende slib op en zuivert het daarna weer van vreemde bestanddelen door het spoelen met water.
Het gezuiverde erts smelt men in ovens en giet het dan in den vorm van zgn. „schuitjes”, die een géwicht van ruim 30 K.G. (j/2 pikol) hebben.
Met Banka en Singkep is Billiton de grootste tinproducent in ons Indië; en wat de wereldproductie aan tin betreft, staat Indië op de derde plaats na Malakka en Bolivia.
De ontginning heeft tegenwoordig op Billiton plaats door een gemengd bedrijf van de Billiton-Maatschappij en het Gouvernement. De Billiton-Mij. had in 1860 de concessie tot de ontginning van tin van enige voortvarende pioniers overgenomen, echter met een grote schuld. Weldra veranderde dit. Grote winsten werden behaald, vooral in de laatste jaren van de vorige eeuw.
Toen nu de concessie verlengd moest worden, wilde de staat medezeggingschap hebben, wat dan thans ook het geval is.
Tenslotte willen we nog opmerken, dat de werklieden in de mijnen Chinezen zijn en dat het bedrijf de laatste jaren, evenals vele andere bedrijven, hard tegen de crisis te kampen heeft gehad. Thans is ook dat weer voorbij.
