Phalacrocorax carbo (Linnaeus: Pelecanus) 1758. Grote, overwegend zwarte watervogel, die duikend zijn voedsel, waaronder Aal, bemachtigt.
De ondersoort die sedert mensenheugenis in Nederland in kolonies broedt, is Phalacrocorax c. sinensis (1). De nominaat komt in de Lage Landen zelden voor (is vooral ook moeilijk herkenbaar); zie daarvoor sub Grote Aalscholver.Nederduits Aalschorwel (op het eiland Poel in de Oostzee) is daar de naam voor de Roodkeelduiker [Reichenow 1920]. Het is één van de vele voorbeelden van etymologisch verwante namen voor totaal verschillende vogelsoorten. Vgl. voor dit aspect ook sub Bergeend, Dodaars, Klapekster, Loem, Rotje, Toppereenden Wedehoppe.
(2) Ook in algemenere zin voor iedere soort uit het geslacht Phalacrocorax. Hiertoe behoort o.a. de Kuifaalscholver ft, die niet in de Lage Landen broedt, maar soms wel op de trek (vnl. aan zee) waargenomen wordt.
De Aalscholver heeft vooral in de westelijke helft van ons land en België een flink aantal regionale volksnamen. Ielgoes ← is de officiële friese naam; het element ‘gans' zit ook in Rotgans (in Dinteloord (NB)), Rotgaanze (Kop van Overijssel), achterhoeks Moddergaans en zeeuwsvlaams Modderganze, hoewel de Aalscholver systematisch niets met de Ganzen heeft te maken.
Voor het tweede deel van de naam zie sub Schollevaar1.
BENOEMINGSGESCHIEDENIS In het "Placaet opt stuck vande Wildernisse" van 27 maart 1502 wordt voor deze soort de naam Schollevaer vermeld [Brouwer 1954]. Bij eerdere vermelding in de literatuur is het niet zeker dat het om de Aalscholver gaat: Van Maerlants "duker" ( = "Mergus") kan ook een andere duikende watervogel zijn. Dit geldt ook voor de Duycker ("Urinatrix auis: & Mergus") in de VK c.1618. Houttuyn 1763 noemt Kormoran ← als N naam voor de 3e der 'Kropganzen' van Linnaeus, "Pelecanus Carbo", en in de tekst ook: "Gemeenlyk wordt deeze Water-Raaf of Zee-Raaf geheten". NV 1770 gebruikt de naam Scholver. Schlegel 1852: "DE Aalscholver. Ook schollevaar genoemd; in Noord-Brabant rotgans."
ETYMOLOGIE N/westvlaams Scholver(d) (Schollevaar1) [WVD; vD 1904/1970] <mnl Scolfaren, scolfern (ook scolcaert), scollevaer [NEW 1992; vDE 1993]; fries (Iel) Skolfer, helgolandfries Skarwer (<Skoarwer); mnd scalvaron (na dissimilatie uitscarvaron), Scalvern, Scharbe(n), Schulver(e)n [HG 1669; Houttuyn 1763 (gelatiniseerde vorm?)]; oudengels scealfr en scealfor [Lockwood 1993 p.47] hebben mogelijk ook zo'n dissimilatie ondergaan, gezien oudengels scrxb [FWH]. Het resterende deel komt overeen met Aalscholvernamen zoals D Scharbe (<ohd scarba, scarva [Wahrig], E Scarf, zweeds/noors/deens Skarv en ijslands Skarfur <oudnoords skarfr ‘Aalscholver', zij het dat hier de klinker een korte a is. De vormen met korte o zouden ingweoonse vormen kunnen zijn, net als docht 'dacht' en brocht ‘bracht'. Ook de klinker in oudengels scrxb kan als ingweoons gepalataliseerde a gezien worden (Klankwet nr.24).
Germ *skarb-, idg *skerbh<*(s)ker, *(s)kor 'schreeuwen, schor' [NEW sub reiger].
De verklaring is dus dat de vogel genoemd is naar het schreeuwend, krijsend, schrapend geluid dat hij in de broedkolonie maakt (vgl. oudnoords skrafa 'babbelen, kletsen') [AEW].
Vanwege het geluid, maar ws. toch ook vooral vanwege de zwarte veren, lopen de namen van Aalscholver en de Kraaiachtigen vaak samen. Men ziet dit in de wetenschappelijke naam Phalacrocorax, in N Waterraaf, D Krähenscharbe ' Kuifaalscholver', F Cormoran (1550) <mf cormorant (1374) <oudf corp marenc (=corbeau marin = ' zee-raaf'; idem catalaans corb mari en portugees Corvo-marinho; vgl. Lat Corvus ' Raaf'), lets jUraskrauklis (Krauklis =' Raaf') en in de oudere poolse naam Kruk-Wodny (pools Kruk ' Raaf') [Houttuyn 1763]. Vandaar dat het aantrekkelijk zou zijn als een rechtstreekser verband tussen germ *skarb(of misschien *skarw-?) en Lat Corvus 'Raaf' gelegd kon worden (meer sub Scholver). Lockwood 1993 postuleert idg *Krop (geluidsnabootsing van de roep) Raaf'; hiermee zou, met voorgeschoven s en met metathesis van de r, germ *skarf"Waterraaf" overeenkomen.
ster, dat van de idg wortel *(s)kel stamt (betekenissen 'schreeuwen' versus 'schelp') (vgl. sub Scholekster).
De vis Schol Pleuronectes platessa L. 1758 is steeds niet in het geding.
